Satenik Posted September 26, 2003 Report Share Posted September 26, 2003 Сегодня день рождения великого Комитаса - композитора, собирателя народного творчества, музыковеда, певца, хормейстера и педагога, основателя армянской национальной композиторской школы. Согомон Геворги Согомонян - родился 26 сентября 1869г. (в год рождения Ованеса Туманяна), в Քյոթահիա, в Западной Армении. В 1881 юного сироту Согомона отдают на учебу в духовную семинарию Эчмиадзина, где он сразу же привлекает внимание педагогов своим красивым голосом и исполнительским талантом. 1890 - первые творческие попытки начинает с сочинения песен на слова Х.Абовяна, О. Ованисяна, молодого А. Исаакяна и других. В 1891 г. журнал "Арарат" публикует "Национальный гимн" Согомона Согомоняна на слова студента семинарии А.Ташчяна. В 1893 г., после окончания академии, назначается преподавателем музыки, а также хормейстером кафедрального собора Эчмиадзина. В 1894 г. рукопологается в духовный сан и нарекается именем выдающегося армянского поэта, музыканта, гимнотворца VII века католикоса Комитаса. В 1895-ом становится вардапетом и с тех пор именуется Комитас вардапет. 1896-99 изучает историю и теорию музыки в Берлине под непосредственным руководством ректора консерватории Р. Шмидта и других педагогов - О.Флайшера, Белермана, М.Фридлендера. Становится одним из первых членов Международного музыкального общества. С 1899 возвращается в Эчмиадзин, где возглавляет музыкальные классы и хор духовной академии, пишет стихи, песни и духовные гимны. Ему также удается расшифровать хазы (древнеармянские музыкальные ноты) и восстановить старинные духовные напевы. В 1906г. - Комитас выступает с хорами "Колоин " и "Ламурье" и лекциями об армянской народной песне, о духовных песнопениях в Швейцарии (Женева, Лозанна, Цюрих, Берн), в залах Берлина, Парижа, Венеции, Еревана, Тифлиса и Баку, в последствии во многих городах Западной Армении. 1910 г. - переезжает в Константинополь, где организует большую капеллу "Гусан " из 300 человек. Концерт капеллы 25 октября 1913 г., посвященный 1500-летию изобретения армянской письменности и 400-летию армянского книгопечатания, явился знаменательным культурным событием. Мировая пресса отмечает высокий профессионализм капеллы. В 1914 г. в Париже Комитас переживает блестящий триумф. Его лекции и концерты, по свидетельству профессора Сорбонны Фредерика Маклера, вызывают всеобщее восхищение. В 1915 г., не выдержав кошмар армянского Геноцида, устроенного турками, арест и гибель близких друзей, гибели более 1,5 миллиона армян, а также кошмары перенесенные при собственном аресте (благодаря вмешательству европейских послов он был вскоре освобожден), Комитас теряет душевный покой, впадает в сильнейший психологический стресс. 1919г. - благодаря усилиям близких и друзей его переправляют в Париж. Скончался Комитас 22октября 1935 в Париже, в больнице для душевнобольных. Последними словами Комитаса были: "Пусть вечно живет мой народ, в его памяти я всегда буду жить". Через год его прах был перевезен в Ереван и захоронен в Пантеоне деятелей культуры Армении. Продолжение следует. Quote Link to post Share on other sites
Guest Bingool Posted September 27, 2003 Report Share Posted September 27, 2003 Сатеник джан с твоего разрешения продолжу о Комитасе. Ведь Комитас-это наша гордость. Его нужно помнить, восхищатся его произведениями и скорбить за тяжелую судьбу выпавшую на долю маэстро. АРМЯНСКАЯ земля в 1869 г. родила двоих: поэта, мыслителя и гуманиста Ованеса Туманяна и композитора, собирателя народного песенного творчества, музыковеда, певца, хормейстера, педагога, основателя армянской национальной классической композиторской школы Комитаса. Согомон Согомонян окончил Духовную Академию Геворкян и был назначен учителем музыки и хормейстером кафедрального собора. В 1849 г. принял постриг и получил имя Комитас - армянского поэта, музыканта и Католикоса VII в. В 1895 г. Комитас стал вардапетом (архимандритом) и с тех пор прозвался - Комитас-Вардапет. Для расшифровки хазов (армянских нот) Комитас занялся углубленным изучением духовной музыки, а также близких к ней народных песен. Перед ним встал вопрос - в чем оригинальность армянской песни, армянской музыки. Необходимо было основательное европейское музыкальное образование. И 27-летний Комитас отправляется в Берлин, где поступает в частную музыкальную школу Рихарда Шмидта и одновременно в Королевский университет. На экзамене у ректора Берлинской высшей музыкальной школы Йозефа Иоахима Комитас показал превосходное знание восточной музыки и композиции. Но он не умел играть на фортепьяно... Комитас выступал с публичными лекциями об армянской духовной и светской музыке перед членами только что основанного Международного музыкального общества - учеными и музыкантами с мировыми именами. Свои лекции Комитас сопровождал пением - со сцены звучал его бархатный, выразительный голос. Он играл на сиринге-свирели. Европа впервые познакомилась с этим инструментом. Секретарь берлинского отделения Международного музыкального общества профессор кафедры истории музыки Королевского университета Макс Хайферт писал Комитасу: "Вы дали нам возможность близко познакомиться с величественными творениями совершенно от нас далекой и высокоразвитой цивилизации... Ваше искусство ведения лекций и совершенное искусство пения оказались в состоянии поразить нас, и оно не сотрется в памяти всех Ваших слушателей". По возвращении из Европы Комитас преподавал музыку в Академии Геворкян в Эчмиадзине. Наряду с армянской системой нотной записи Комитас ввел и европейскую нотопись. Он организовал хор, с которым разучивал армянские народные песни на четыре голоса. Впервые хор выступил в Эчмиадзине: в первом отделении - армянские народные песни в обработке Комитаса, во втором - музыка европейских классиков. Была, в частности, осуществлена постановка "Сцены в храме из оперы Верди "Аида". Концерты хора были повторены в Ереване и Тифлисе. В 1906 г. Комитас впервые посетил Париж. Ему предстояло знакомство с музыкой Клода Дебюсси и Равеля. Знакомство с Дебюсси состоялось благодаря Маргарите Бабаян - армянской певицы и пианистки, жившей в Париже. Благодаря ей были сохранены многие работы Комитаса. Его творчеством интересовался и Ромен Роллан. В Париже Комитас выступал с концертами хоров французского музыкального общества "Ламурье" и "Колоин". Получив мировое признание, Комитас вернулся в Эчмиадзин. Перед ним открывались новые возможности для творчества. Однако в Эчмиадзине атмосфера была для него тягостной. Комитас переехал в Константинополь - крупный культурный центр западных армян - и организовал большой хор "Гусан". В 1913 г. в газете "Азатамарт" (Константинополь) Комитас опубликовал статью "Армянин имеет собственную оригинальную музыку" большого публицистического значения. В Константинополе Комитас встречался со многими знаменитыми композиторами и музыкантами. В 1914 г. Комитаса навестил М. Гнесин. Проблема хазов имела международное значение, так как от музыки далеких лет почти ничего не осталось, расшифровка хазов обещала пролить свет не только на древнюю армянскую музыку, но и на музыку других народов Востока. В хазах же было скрыто подлинное звучание многих церковных мелодий. В Париже в 1914 г. Комитас пережил самый большой блестящий триумф в своей жизни. Его лекции и концерты, по свидетельству профессора Сорбонны Фредерика Маклера, вызвали всеобщее восхищение. Однако надвигались зловещие и трагические события - Первая мировая война, затем кошмар армянского геноцида. Комитас не выдержал ареста и гибели близких друзей, собственного ареста (благодаря вмешательству европейских послов он был вскоре освобожден), а также гибели более 1,5 миллиона армян - и потерял душевное равновесие. Последние 20 лет он провел в Виль-Жуифе - предместье Парижа в больнице для душевнобольных. Последними словами Комитаса были: "Пусть вечно живет мой народ, в его памяти я всегда буду жить". Скончался Комитас 22 октября 1935 г. Через год его прах был перевезен в Ереван, где покоится в Пантеоне деятелей культуры. Ереванская консерватория с 1932 г. носит имя Комитаса, перед ее зданием - величественный памятник великому маэстро. В 1925 г. в Москве силами студентов-армян Московской консерватории был создан Квартет его имени. Продолжение следует. ******************* Комитас Ничего душа не хочет И, не открывая глаз, В небо смотрит и бормочет, Как безумный Комитас. Медленно идут светила По спирали в вышине, Будто их заговорила Сила, спящая во мне. Вся в крови моя рубаха, Потому что и меня Обдувает ветром страха Стародавняя резня. И опять Айя-Софии Камень ходит предо мной, И земля ступни босые Обжигает мне золой. Лазарь вышел из гробницы, А ему и дела нет, Что летит в его глазницы Белый яблоневый цвет. До утра в гортани воздух Шелушится, как слюда, И стоит в багровых звездах Кривда Страшного суда. Арсений Тарковский. Quote Link to post Share on other sites
Satenik Posted September 28, 2003 Author Report Share Posted September 28, 2003 Бингул джан, спасибо большое! Аветик Исаакян БЕССМЕРТНОЙ ПАМЯТИ КОМИТАСА (К 80-летию со дня рождения) Комитас был моим современником. С "братом Согомоном", как звали его в Академии Геворгян, я прожил годы под одним кровом. Встречались, беседовали, шутили. Вместе странствовали по селам армянским и монастырям - местам, где он собирал, записывал песни, - Севан, Арич. Вместе путешествовали по Европе, посетили Стамбул. Но сейчас мне кажется, что всего этого будто не было. Комитас для меня теперь - легендарная личность. Жизнь его и прославленная деятельность представляется мне чуть ли не мифом, фантастикой. Комитас - гордость нашего народа. Дело его - источник нашего национального богатства. Чем же он заслужил столь высокое народное признание? Ни опер, ни ораторий он не писал, а сочинил всего лишь несколько арий и романсов. Но сделал нечто гораздо большее, чем все это. Комитас разыскал затерянную в веках нашу национальную песню, армянский мелос, армянскую музыку - оригинальную, самобытную. Он - основоположник национальной музыкальной культуры. Существовало мнение - и его разделяли многие армяне, а также и иностранцы, - что армянский народ не имеет своей национальной музыки, его песни - подражание европейским, турецким, курдским... Неустанными трудами, силой своего гения, благодаря удивительной интуиции, а также серьезной теоретической подготовке, Комитас доказал самостоятельность, оригинальность армянской музыки, рожденной в недрах народной души и через толщу веков дошедшей до нас. Он обратился к песенному творчеству крестьян Араратской равнины, Ширака, Вана, Муша. Армянские мелодии и слова песен он захотел услышать из уст непосредственных исполнителей на фоне родной природы. Комитас вживался в среду тех, кто пел эти песни, стараясь понять и почувствовать то, что побуждало людей к пению. И сердцем своим угадал и постиг, что стиль родного мелоса сокрыт в этих песнях. Надо только очистить их от наносной ржавчины, грубых украшений, которые исказили, затемнили природу армянской песни. И таким образом удалось ему возродить самобытное армянское песенное творчество. Народы культурного мира - русские, французы, итальянцы, признали оригинальность армянской песни и с восторгом увидели новый мир красоты, новую песню, новые общечеловеческие сокровища. Итак, бытовавшие в народной толще песни - о труде, природе, любви, радости и печали - впервые были собраны Комитасом, обработаны, отшлифованы и как национальное богатство поставлены рядом с великолепными творениями народного гения - зодчеством и эпосом о Сасунских богатырях. Вспоминаю прекрасный день, когда был гостем Комитаса в Эчмиадзине. Мы сидели в его маленьком садике под тенистым грушевым деревом. Комитас только что набрел на "Мокац Мирзу" и обработал эту величественную эпическую песню. Своей находкой был обрадован и воодушевлен, При мне исполнил песню с абсолютным совершенством, великолепным мастерством. Впечатление было огромное - словами не передать. Он очаровал, покорил меня. Прошло много, много лет. Но даже сегодня пред внутренним взором моим предстает вдохновенное лицо Комитаса, в душе звенит его теплый, сердечный голос. - Эта песня очень стара, - сказал он, - возможно родилась она во времена язычества. В ней слышны могучие голоса, гордое мужество. Это идет от наших высоких гор, гремящих вод, грозных утесов. Должно быть храбрые патриархи-родоначальники пели эту песню. Наверное, Оган-Горлан ее пел, а Давид Сасунский слушал... Он говорил, и от радости блестели его глаза. Так, взяв песню у народа, он вернул ее народу уже очищенной и возрожденной. И, сверкая как кристалл, эта песня пришла в города, поднялась на сцены, эстрады, победно прозвучала на концертах. Где есть армяне - там и песня Комитаса. Эти песни послужили национальному сплочению и самопознанию. В них раскрылись печаль и радость народа, пафос его труда, любовь к родной природе; в песнях отразились и его горе, его протест против рабства, бесправной жизни, ярость против угнетателей и неугасимая вера в светлое будущее. Комитас пал жертвой злодеяний и варварства турецких правителей. Он видел своими глазами трагическое шествие армянского народа - женщин, детей, старух и стариков, крестьян и интеллигентов Он видел, как нескончаемые толпы людей шли дорогой смерти к своим могилам. Все, все обреченные прошли через его великое, полное сострадания сердце - и это его сломило, сокрушило. Беспредельно велика наша скорбь, наша утрата! Какие сокровища духа он унес с собой! Сегодня Комитас мог быть с нами, здесь, на нашей освобожденной родине, где многое еще ему довелось бы свершить. С каким восторгом он увидел бы наше новое музыкальное поколение, которое глубоко чтит его память. Любимый Комитас! Сегодня и всегда ты с нами со своими замечательными песнями, своим высоким искусством, своим историческим трудом-подвигом. Ты бессмертен! Сколько дано прожить народу армянскому, столько же проживет твоя песня. Но ты очень утомлен, любимый Комитас! Ты много страдал, пережил много ужасов, видел взмахи мечей свирепых убийц, отдохни теперь в лоне родной матери-земли. Бесподобные песни твоей милой Араратской равнины звучат ныне вокруг - твои песни парят над тобой. Вместе с ними и новые победные песни - песни труда и свободы. Спи спокойно, наш дорогой, наш несравненный Комитас! 1949 г. http://karabakh.narod.ru/index.htm Quote Link to post Share on other sites
Arin-Berd Posted September 28, 2003 Report Share Posted September 28, 2003 (edited) Кстати, предлогаю открытие памятника Комитасу в Париже (оба изобржения одинаковы): это видео формат «.MWV» это streaming-видео «.WVX» К великому сожалению качестно не хорошее, любительское. Если найду получше, то выставлю. Буду очень благодарен, если кто нибудь сделает монтаж. Видел памятник в оригинале. Хорошо сделано, в очень хорошем месте стоит -- центральная часть Парижа, прямо у берега Сены, не подалеку от моста Александра (метров 50-100 вдоль берега). Армянская церковь совсем не далеко находится, тоже очень красивая. Перед входом, с одной стороны стоит большой старый Хачкар, с другой -- памятник армянскому легионеру. Рассказывали, что памятник несколько раз осквернялся турками, бензином, нефтью заливали, яйцами закидывали. Дикари-с, что поделать? Разве что обратно в Алтай выслать? Они же дураки не поймут, что тем самым еще больше внимания привлекают к памятнику, ведь памятник ни где то в захолосутье, а в центре, где в день множество туристов проходит. Короче, Ապրե՜ն Փարիզի Հայերը: Edited September 28, 2003 by Arin-Berd Quote Link to post Share on other sites
Satenik Posted October 3, 2003 Author Report Share Posted October 3, 2003 Կոմիտասի ինքնակենսագրությունը (կրճատումներով) Ծնվել եմ 1869 թվականին, սեպտեմբերի 26-ին, Փոքր Ասիայի Կուտինա կամ Քյոթահիա քաղաքում: Երրորդ օրն ինձ մկրտել են և անունս դրել Սողոմոն: Հայրս` Գևորգ Սողոմոնյանը, Քյոթահիացի է, իսկ մայրս` Թագուհի Հովհաննիսյանը, Բուրսացի: Երկուսն էլ հայ են: Հորս ու մորս ազգատոհմն ի բնե ձայնեղ է: Հայրս և հորեղբայրս` Հարություն Սողոմոնյանը, հայտնի դպիր են եղել մեր քաղաքի սբ. Թեոդորոս եկեղեցում: Մայրս վախճանվել է 1870 թվին, իսկ հայրս` 1880 թվին: Ծնողներիս մահից հետո ինձ` միամոր զավակիս դաստիարակել և ուսմանս մասին մեծ հոգ է տարել հորական տատս` Մարիամը: 1876 թվին էր, երբ առաջին անգամ ոտքս դրի դպրոցի շեմքը: 1880 թվին ավարտեցի այդ վարժարանը և հայրս, իր մահից չորս ամիս առաջ, ինձ ուղարկեց Բուրսայի վարժարանը: Դեռ տարին չբոլորած, հորս մահվան պատճառով, մեր քաղաքը վերադարձա: 1881 թվին մեր վիճակի առաջնորդը` Գևորգ վարդապետ Դերձակյանը, պետք է գնար Սուրբ Էջմիածին եպիսկոպոս ձեռնադրվելու: Գևորգ Դ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը հրամանագրել էր, որ առաջնորդը հետը բերե և մի որբ աշակերտ, իր Ս. Էջմիածնում հիմնած Մայր Աթոռի Գևորգյան ճեմարանի համար: Քսան որբի մեջ վիճակն ինձ ընկավ, և առաջնորդն ինձ Ս. Էջմիածին բերավ: 1881-82 ուսումնական տարեշրջանին` սեպտեմբեր 15-ին մտա Գևորգյան Հոգևոր Ճեմարանն իբրև գիշերօթիկ սան և ավարտեցի դպրոցական ու լսարանական բաժինը 1892-93 ուսումնական տարեշրջանին: 1896 թվին հայ հայտնի բարեգործ Ալեքսանդր Մանթաշյանի օժանդակությամբ գնացի Բեռլին երաժշտական ուսումս կատարելագործելու: Դիմեցի աշխարհահռչակ ջութակահար Հովսեփ Հովակիմին, որ Բեռլինի արքունի երաժշտանոցի տեսուչն էր: Խորհուրդ տվավ մտնել Ռիխարդ Շմիդտի մասնավոր երաժտանոցը: ՈՒսուցչապետ և երաժշտության արքունի տեսուչ Ռիխարդ Շմիդտը հանձն առավ ինձ հետ պարապել առանձնապես: Միաժամանակ իսկական ուսանող գրվեցա Բեռլինի արքունի Ֆրիդրիխ-Վիլհելմ համալսարանի փիլիսոփայական բաժնում և լրացրի երաժշտության, փիլիսոփայական պատմական դասընթացը: ՈՒսուցչապետներս էին F. Bellermann, G. Friedlander և O. Fleissher: 1899 թվին, սեպտեմբերին վերադարձա Ս. Էջմիացին: Դեռ Գևորգյան Ճեմարանի Զ. դասատան աշակերտ էի, երբ Մակար Ա Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի օրով մտա Ս. Էջմիածնա միաբանության շարքը: 1890 թվին, հունիսի 8-ին ձեռնադրվեցա ավագ սարկավագ: 1893 թվին, սեպտեմբերի 11-ին, Մկրտիչ Ա. Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի օրով ձեռնադրվեցա աբեղա: 1895 թվին, փետրվարի 26-ին, ձեռնադրվեցա վարդապետ: Արտասահմանում ես վարդապետ-ուսանող էի: Ճեմարան մտած օրից երգիչ և Մայր Աթոռի աչքի ընկնող ձայնեղ մանուկներից մեկն էի: Գևորգ Դ. Կաթողիկոսն իջնում էր վեհարանից Մայր Տաճար, ես և իմ ձայնեղ ընկերս կանգնում էինք նորա Աթոռի մոտ և այնպես երգում միայնակները: Մեր երգելու ժամանակ ծերունի Հայրապետի արցունքները գլորվում էին ու թավալվելով երկար ու ճերմակ մուրուսի վրայով թաքնվում էին փիլոնի ծալքերի մեջ: Մակար Ա-ի օրով արդեն գլխավոր դասապետ էի Մայր Աթոռում Դ դասարանիցն սկսած: Մկրտիչ Ա-ի օրով 1893-ի սեպտեմբերի սկզբին նշանակվեցի ճեմարանի երաժշտության ուսուցիչ: Դաս էի տալիս հայ եկեղեցական երաժշտությունը հայ նորագույն և եվրոպական ձայնանիշերով մինչև արտասահման գնալս: Երաժշտանոցն ու համալսարանն ավարտելուց հետո, 1899-ի սեպտեմբերին վերսկսեցի Ճեմարանի դասերս, նշանակվեցա Մայր Աթոռի երաժտապետ և վարում եմ Մայր Տաճարի բազմաձայն խումբը: Եվրոպայում մեծ համերգս տեղի ունեցավ Փարիզում, Փարիզի Հայկական Միության ձեռներեցությամբ, 1906 թվի դեկտեմբերի 1-ին: Այս համերգով նպատակ ունեի ծանոթացնել Ֆրանսիայի երաժիշտ աշխարհին հայ ժողովրդի եկեղեցական և ժողովրդական ստեղծագործություններին: Այս համերգի մասին խոսեցին գրեթե բոլոր երաժշտական հրատարակությունները, իսկ մանրամասնաբար "Le mercure musical"... Փարիզի համերգից հետո հրավեր ստացա Զվիցերիայի հայ ուսանողություններից` համերգներ տալու համար հետևյալ քաղաքներում` Ցյուրիխ, Լոզան և Ժնև: Կովկասում համերգներ եմ տվել Ս. Էջմիածին, Երևան, Տփխիս և Բաքու: Անդրանիկ դասախոսությունն արել եմ հայ ժողովրդական և եկեղեցական երաժշտության մասին` ավարտելուցս անմիջապես հետո Բեռլինի " Միջազգային Երաժշտական Ընկերության" համար 1899, մայիսի 10-ին: Այս ընկերության հիմնադիր ժողովի անդամներից մեկն էլ ես էի: Նույն դասախոսությունն ընկերության խնդիրքով երկրորդեցի 1899 թվին, հունիսի 14-ին, ավելի բազմամարդ երաժիշտ հասարակության առաջ նույն քաղաքում` Շարվենքայի երաժշտանոցի սրահում: Այս դասախոսության մասին գրվեցան թերթերի մեջ հիացմունքով և "Միջազգային Երաժշտական Ընեկրության" ամսագրի մեջ... Երրորդ դասախոսության հրավերն ստացա, նույն նյութի մասին, Փարիզի համերգից հետո, "Ecoles des Haute Etude"-ի վարչությունից, և կարդացի` մի փոքրիկ համերգ կցելով, 1907 հունվարի 13-ին: Մյուս դասախոսությունները նույն նյութի մասին արել եմ Ս. Էջմիածնա Գևորգյան ճեմարանում, Իգդիր գյուղում, Տփխիսում, Բաքու, Փարիզ, Բեռն, Լոզան, Ժնև, Վենետիկ քաղաքներում հայերեն լեզվով հայ հասարակության համար... Quote Link to post Share on other sites
Satenik Posted March 24, 2004 Author Report Share Posted March 24, 2004 Կոմիտասն ամենաապրողն է բոլոր ապրողներիս մեջ: Բայց միաժամանակ նա շատ վաղուց է դարձել խորհրդանիշ: Եվ ահա, նկատի ունենալով այն հայտնի իրավիճակը, որի մեջ է գտնվում աշխարհասփյուռ մեր ժողովուրդը, մենք պարտավոր ենք ասելու նաև, որ հիմա, տվյալ իրական ու տիրական հանգամանքներում մայր Հայրենիքի շուրջ համախմբվելու, արտասահմաններում հայ համազգային ոգին կենդանի պահելու խնդրում Կոմիտասի գործը վիթխարի է: Կոմիտասն է այն կամուրջը, որին չի հսկում ոչ մի "սահմանապահ", որով անցնելու համար չի պահանջվում ոչ մի "վիզա", ոչ մի կողմից և ոչ ոքի կողմից: Այս է Կոմիտասի առաքելությունն այսօր: ՊԱՐՈՒՅՐ ՍԵՎԱԿ Quote Link to post Share on other sites
Satenik Posted March 24, 2004 Author Report Share Posted March 24, 2004 Կոմիտասը մեր ազգային երաժշտական դպրոցի հիմնադիրն է: Ինձ թվում է, թե ոչ մի հայ կոմպոզիտոր չի կարող իր վրա չկրել Կոմիտասի բարերար ներգործությունը: Կոմիտասի երաժշտությունը մի այնպիսի ոճական անաղարտություն է, մի այնպիսի վսեմաշուք լեզու, որ դժվար է շրջանցել այն, դժվար է այս կամ այն կերպ նրան չառնչվելը, նրա ազդեցությունը չկրելը: Ամեն մի հայ կոմպոզիտոր պիտի իմանա Կոմիտասի ստեղծագործությունները, պիտի խորհի դրանց մասին: Ես միշտ գերված եմ եղել և գերված կմնամ Կոմիտասի երաժշտությանը: Կոմիտաս: Ամեն անգամ, երբ լսում եմ այս անունը, իմ առջև պատկերանում են մեր անզուգական լեռներն ու անարատ աղբյուրները, նրանց պաղպաջուն ջրերը: Այդ ջրերի պես հստակ ու պայծառ է Կոմիտասի երաժշտությունը, որի ակունքները հայ ժողովրդի հոգու խորքերում են: Հայ ժողովրդական երգը, որն ունի դարավոր ինքնակա պատմություն, Կոմիտասի շնորհիվ համաշխարհային հռչակ ստացավ: Կոմիտասը մեր ժողովրդի մեծագույն կոմպոզիտորն է, մեր երաժշտության հոգևոր հայրը: Եվ ամեն մի հայ երաժիշտ պետք է խորն ուսումնասիրի Կոմիտասի երգը, որպեսզի չկտրվի մեր ժողովրդի երաժշտության ակունքներից: ԱՐԱՄ ԽԱՉԱՏՐՅԱՆ Quote Link to post Share on other sites
Celtic Posted March 24, 2004 Report Share Posted March 24, 2004 В 1891 г. журнал "Арарат" публикует "Национальный гимн" Согомона Согомоняна на слова студента семинарии А.Ташчяна. Народ джан! Если можете что сказать об этом гимне - скажите, дайте информацию. Может музыка где есть, или текст... Очень люблю Кайлерк, но всегда cчитал, что настоящий Армянский гимн должен быть одной из работ Комитаса. Иногда даже представлял “Крунк” на эту роль - одну из уникальнейших в мире песен... Quote Link to post Share on other sites
Guest Grigoriy Posted March 24, 2004 Report Share Posted March 24, 2004 Селтик, присоединяюсь Quote Link to post Share on other sites
Satenik Posted June 21, 2004 Author Report Share Posted June 21, 2004 Народ джан! Если можете что сказать об этом гимне - скажите, дайте информацию. Может музыка где есть, или текст... Очень люблю Кайлерк, но всегда cчитал, что настоящий Армянский гимн должен быть одной из работ Комитаса. Иногда даже представлял “Крунк” на эту роль - одну из уникальнейших в мире песен... Եթե չեմ սխալվում այդ հիմնը Կոմիտասի "Սուրբ սուրբ"-ն է: Quote Link to post Share on other sites
СААРЯН Posted June 21, 2004 Report Share Posted June 21, 2004 Isk inchpes kareli e ashkharhin nerkayatsnel Komitas fenomen@ ? Che vor Komitasi nman metsutyun@ takavin anhayt e arevmutqi erajshtaserneri mets masin... Quote Link to post Share on other sites
Satenik Posted June 21, 2004 Author Report Share Posted June 21, 2004 Սահարյան ջան, դրա համար նախ և առաջ աշխարհով մեկ ցրված հայերին է պետք ներկայացնել Կոմիտասին : Quote Link to post Share on other sites
ARAX Posted June 21, 2004 Report Share Posted June 21, 2004 Большое спасибо за статьи. Лично я многое для себя открыл. Quote Link to post Share on other sites
СААРЯН Posted June 21, 2004 Report Share Posted June 21, 2004 Սահարյան ջան, դրա համար նախ և առաջ աշխարհով մեկ ցրված հայերին է պետք ներկայացնել Կոմիտասին : Iks dra hamar hamahaykakan herustaaliqov petq e voch te bghdo tsuyts tanq ayl - Komitas, Khachaturyan ... Quote Link to post Share on other sites
Satenik Posted June 22, 2004 Author Report Share Posted June 22, 2004 Դե գիտե՞ք ինչ կա, Սահարյան ջան, քանի դեռ Հայաստանի բոլոր հեռուստաալիքների գերագույն նպատակը հաճոյանալն է գլխավոր և միակ հեռուստադիրիժոր, արվեստի սիրահար և գիտակ, նույնպիսի ծնողներից ծնված, բարձրաճաշակ Ռոբերթ Քոչարյանին, այդքան բղդո և այլ բոսյակների կլսեք: Հեռուստատեսությունը Հայաստանում, իր ստեղծման օրվանից մինչև այսօր, երբեք այդպես ողողված չի եղել թուրքական վնգվնգոցներով, որքան հիմա: ՈՒստի ուրիշ միջոցներ են պետք աշխարհի հայությանը Կոմիտասի հետ ծանոթացնելու համար: Ձայներիզներ գնեք, երբ գալիս եք Հայաստան, տարեք Սփյուռք, խնջույքներ եք անում՝ Կոմիտաս երգեք: Օրինակ մենք մեր տանը, կամ ուրիշ տեղ (հատկապես բնության մեջ է հաճելի) հավաքվելիս, բոլորով Կոմիտաս ենք երգում: Ձեր տներում երգեք, հնչեցրեք Կոմիտասին: Երբ ես Նահանգներում էի ապրում, այնտեղ ծանոթացա մի ամերիկահայ (կիսահայ) մարդու հետ, որը հայերեն չգիտեր, բայց ամբողջ օրը Կոմիտաս էր լսում: Նույնիսկ մեքենա վարելիս: Ընդվորում գիտե՞ք ինչ Կոմիտաս - հասարակ գյուղացիների կատարմամբ: Դա հողի ընդերքից եկող աստվածային մեղեդիներ էին: Այդ մարդը երեք երեխա ունի: Երեքն էլ հիմա տեղափոխվել են Հայաստան մշտական բնակության: Արդեն հայերեն են խոսում: Իսկի չեն նեղվում Հայաստանի երբեմն դժվար ու իրենց համար անհասկանալի պայմաններից, ամեն ինչին նայում են փիլիսոփայորեն, ամեն հայկական սովորություն ու ձև ընկալում են որպես միակ ճշմարիտը՝ այսպիսի տրամադրվածություն ունեն: Այսինքն նպատակ ու կարիք ունեն հայանալու: Ես այդ վերաբերմունքի մեծությունը վերագրում եմ նայև նրանց վրա ազդեցություն թողած Կոմիտասի երաժշտությանը... Quote Link to post Share on other sites
СААРЯН Posted June 22, 2004 Report Share Posted June 22, 2004 բարձրաճաշակ Ռոբերթ Քոչարյանին Es Kocharyanin chem pashtpanum, bayts ayd mard@ shat ban e arel hay- uyan misnutyun@ amrapndelu hamar. Hents nuyn hamahaykakan herustaliqi steghtsum@, u eli shat u shat hamahaykakan bnuyti baner, te Hayastanum, te Spyurqum... Kartsem Komitasi ardzn@ Parizum kangnetsvets Kocharyani aytsits heto... Quote Link to post Share on other sites
ARAX Posted June 22, 2004 Report Share Posted June 22, 2004 Замкнутость не лечится в психушках, тем более таких дорогих как парижские. Я так понимаю, он там провел последние 20 лет? Quote Link to post Share on other sites
СААРЯН Posted June 22, 2004 Report Share Posted June 22, 2004 Замкнутость не лечится в психушках, тем более таких дорогих как парижские. Я так понимаю, он там провел последние 20 лет? А был ли Комитас вообше болен? Это вопрос... Quote Link to post Share on other sites
Vigen Posted June 22, 2004 Report Share Posted June 22, 2004 Не каждый человек может потерпеть такое зрелище перед глазами. Когда у нас домой ворвались вооруженные бандиты, и выстренули писталетом моего отца чудом бандит промахнулся и я увидел моего отца в крови, у меня появилось такое чувство не понятное, я взял первое попавшее железную трубу (не знаю он откуда взялся в доме), и пару раз ударил бандиту по голове, он упал и все бандиты ушли из нашего дома, потом после этого момента я был в полном изоляции от всего мира, я был то ли в шоке то ли фиг знает где. Дней 5 я отходил, я был в шоке. Все хорошо закончилось, правда бандит получил перелом черепа Привел пример для того чтобы вы поняли как это происходит с каждым человеком, так что видя ужасное зрелище в 1915 году, я бы наверно с ума сошел бы полностью. Для него(Комитаса) все армяне родные как и мне. Quote Link to post Share on other sites
SAS Posted June 22, 2004 Report Share Posted June 22, 2004 он вовсе не был душевно больным по моему он просто замкнулся в себе Увы, Лилит, был он душевнобольным... Quote Link to post Share on other sites
ARAX Posted June 22, 2004 Report Share Posted June 22, 2004 Болезнь духа (душевная болезнь) - имеет массу разновидностей. Quote Link to post Share on other sites
Satenik Posted June 23, 2004 Author Report Share Posted June 23, 2004 он вовсе не был душевно больным по моему он просто замкнулся в себе Արևմտահայ գրող Հրանտ Հրահանի հուշը: "...Ջարդի նախերգանքը սկսեց հայ մտավորականների աքսորովը: Հայ ժողովրդի հանճարեղ զավակը՝ Կոմիտաս, այդ անբախտ կարավանի մեջ էր և առաջին ձերբակալվածը: ...Դեռ առաջին օրից աքսորական հայ մտավորականները նախազգացել էին իրենց եղերական վախճանը: Նրանց պարագլուխները՝ Սիամանթոն և Վարուժանը, դեռ Պոլսո բանտից Կոմիտասը դարձրել էին իրենց սիրո, գուրգուրանքի և հոգածության առարկա և ամեն կերպ աշխատում էին ապահովել նրա հանգստությունը: Ամիսներ տեվող այդ տառապանքի գողգոթայի ընթացքում Կոմիտասը Ֆիզիկական և հոգեկան չորս ահավոր ցնցումներ էր ունեցել, իսկ այդ չորս ցնցումները արդեն բավական էին խանգարելու իմացական հավասարակշռությունը այնպիսի մի մարդու, որ երգից ու երաժշտությունից դուրս ուրիշ աշխարհ չէր ճանաչել... Կոմիտասի առաջին ցնցումը տեղի էր ունեցել այն ատեն, երբ նա երգեցողության միջոցավ իրենց սպառնացող վտանգը իր ընկերներին զգացնելու ժամանակ, հրեշ մի ոստիկան անակնկալ կերպով նրա ետևից խոյանալով ծոծրակին բռունցքի մի սոսկալի հարված էր իջեցրել, որի հանկարծական թափից ու ուժգնությունից Կոմիտասը զգտնվել՝ շշմել ու մնացել էր: Այդ ահավոր հարվածը նա երբեք չէր մոռացել, անգամ իր մելամաղձոտության 20 երկար տարիների գրեթե անզգա շրջանին: Մյուս երեք ցնցումները, թեև ֆիզիկական ցավ չէին պատճառել նրան, բայց հոգեկան այնպիսի բուռն ալեկոծության էին ենթարկել, որ Կոմիտասը, կարելի է ասել, այդ երեք ցնցումների ծանրության տակ կքել ու ջախջախվել էր վերջնականապես: Այսպես, դիակների, կմախքների և մահամերձ հոգևարքների միջից անցնելու ժամանակ Կոմիտասը Գոնիայի մոտ ականատես էր եղել մի սրտաճմլիկ տեսարանի... Կոմիտասը սարսափով տեսնում էր, թե ինչպիսի վայրագությամբ մի ոստիկան սվինի մի հարվածով ճեղքում էր փորը երկունքի ցավերով տառապող մի դեռատի հայուհու, որի նորածին երեխայի առաջին ճիչը խեղդվում էր թուրք ոստիկանի հարվածի տակ: Մայր ու երեխայի գեհենային այդ տանջանքը և սրտակեղեք մահը Կոմիտաս տեսնելով՝ մի րոպե արձանացած մնում էր գունատ ու այլայլված դեմքով: Երրորդը պատահում էր Չանղըրի ճանապարհին վրա, Թավլիի հանգրվանում, ուր աքսորական մտավորականության կարավանը հասնում է տաժանելի հետիոտն ճամբորդությունից հոգնած, ուժասպառ և ծարավի... Մի քանի ընկերներ գնում են դույլով ջուր ճարելու, որ իրենց ծարավը հագեցնեն: Կոմիտասը, այդ պահին խանից դուրս գալով՝ տեսնում է ջուրը և սկսում ձեռքերն իրարու մեջ շփել, ինչ որ նրա սովորությունն էր ամեն ուրախառիթ պարագաների: Բաժակի չգոյության պատճառով ստիպվել էին ուղղակի դույլով խմել: Վարուժանը և Սիամանթոն առաջին հերթին դույլը բերում են Վարպետին... Բայց, հազիվ նա շրթունքները դույլին մոտեցրած, մի անգութ ոստիկան հասնում է շտապ և դույլն ուժով քաշելով՝ դեն է շպրտում և ջուրը թափում գետնին... Կոմիտասը այլայլված ու սարսափահար անմիջապես թևը գլխի շուրջ տանելով ծածկում է իր դեմքը և անշարժ մնում է, մինչ ջուրը կաթիլ-կաթիլ թափվում է նրա փեշերի վրա... Վերջապես թևը գլխիցը վար առնելով, մարած նայվածքով, դանդաղորեն նորից խան է մտնում Կոմիտասը, մեղրամոմի նման դեղնած: Այս պահին բժիշկներ Թորգոմյան, Ռուբեն Սևակ և Քելեկյանը գալիս են իմանալու, թե ի՞նչ է պատահել Կոմիտասին... Նրա դեմքի փոփոխությունը, մեռելական կերպարանքը մեծ հուզում և խուճապ է հառաջացնում մտավորականների ամբողջ կարավանի մեջ... Մի ժամ հետո Կոմիտասը կրկին դուրս է գալիս խանից և միանում ընկերներին, որոնք այս անգամ նոր ջուր են բերել և իսկույն մի բաժակով առաջին անգամ տալիս են նրան: Բայց նա մի դառն ժպիտով շարժում է գլուխը դանդաղորեն և մերժում է խմել: Նա սկսում է խոսել ինքն-իրեն և ինչ-որ բառեր մրթմրթալ շրթունքների արանքից՝ բոլորովին անհասկանալի: Գիշերը շատ անհանգիստ է անցկացնում... Հաջորդ առավոտ, ըստ հրամանի, կարավանը ճանապարհ է ընկնում դեպի Չանղըրը, հայ մտավորական ընտրանու պատմական ահավոր գերեզմանը... Կարավանն անցնում է ձորերի միջից, հաճախ խանձող արևի տակ, կիսաքաղց, հոգնած ու ծարավ: Միշտ իր ընկերների գուրգուրանքի առարկա դարձած Կոմիտասը քայլում է գլխահակ, տխուր և խոսում է ինքնիրեն: Բայց ոչ ոք բան չի հասկանում նրա անկապ խոսքերից: Մի բլրի զառիթափին կարավանի կողքից անցնում է այդ պահին մի լքված, քոսոտ էշ... Կոմիտասն անմիջապես վերարկուի ծալքերը հանգրիճում է փորի վրա, աջ ձեռքով բարև է բռնում և ձախ ձեռքով մի նշանով խոնարհվում է իշուն առաջ և այս անգամ բարձր ձայնով գոչում. - Մի շտապեք, ընկերներ, թողեք, որ ճանտարման (ոստիկանը) անցնի: Բնականաբար շատերը հանաք են կարծում, ինչպես հաճախ նա այդպիսի հանաքներ անում էր: Բայց բժիշկներ Թորգոմյան և Սևակ, որոնք իբրև սերտ մտերիմներ շատոնց ծանոթ էին նրա հոգեկան աշխարհին, լավ էին ճանաչում նրա հոգեբանական այլազան վիճակները, արդեն լրիվ հասկացել են, որ Կոմիտասի իմացական տագնապը սկսած է: Եվ այդ տագնապի երկրորդ հայտարար փաստը հայտնվում է Չանղըրի մեջ: Հայ մտավորականները զգում են իրենց մոտալուտ եղերական վախճանը և խնդրում են Կոմիտասից երգել իրենց համար վերջին անգամ: Կոմիտասը չի մերժում և սկսում է երգել իր հայտնի ստեղծագործությունը՝ "Տեր ողորմյան"... Երբ ընդհանուր հուզումների և հառաչանքների մեջ վերջացնում է երգը, Կոմիտաս, տեսնելով իր գլխահակ ընկերների արցունքն ու հոգեկան տանջանքը, անօրինակ բոցով վառվում է, աչքերը մեծանում են, ամբողջ մարմնով դողում է և անսպասելիորեն, հանկարծ, խոլական քրքիջով քահ-քահ ծիծաղում է՝ անակնկալ սարսափի մատնելով իր ընկերներին, որոնք անմիջապես շրջապատում են նրան վշտալից և գորովագին և ուզում են հանդարտեցնել նրան, բայց ապսո՜ս, շարունակվում է Կոմիտասի խելագար ծիծաղը, որ նրա դեմքի վրա դրոշմում է հետզհետե հոգեկան տանջանքի և ներքին ալեկոծության մռայլ կնիքը: Կոմիտասը այդ րոպեին արդեն խելագարվել էր... Վերջին պահին մայրաքաղաքից տրված մի հրաման-հեռագրով պահանջում են Կոմիտասին վերադարձնել..." Quote Link to post Share on other sites
LeoMins Posted July 12, 2004 Report Share Posted July 12, 2004 http://www.komitas.am/arm/illness.htm Quote Link to post Share on other sites
Satenik Posted July 13, 2004 Author Report Share Posted July 13, 2004 Վայ, Լեո ջան, էս ի'նչ ընտիր էջ է, այսպիսի ընտիր բան ես ինտերնետում տեսած չկայի... Quote Link to post Share on other sites
Vigen Posted July 13, 2004 Report Share Posted July 13, 2004 http://www.komitas.am/arm/illness.htm спасибо Лео джан. Quote Link to post Share on other sites
Recommended Posts
Join the conversation
You can post now and register later. If you have an account, sign in now to post with your account.