Համատեղ աշխատանք
Հասմիկ Սարիբեկյան եվ Արմինե Հովսեփյան
«Առանց հետադարձ հասցեի նամակ»
Ամեն ինչ սկսվեց ճերմակ ծրարով` առանց հետադարձ հասցեի նամակով: Հիմա բացել եմ իմ պահարանն ու դուրս հանել մոխրագույն, տեղ-տեղ գույնը կորցրած արկղն ու հերթով կարդում եմ քո նամակները, որոնք այնքան խնամքով են պահվել շուրջ 7 տարի:
Լույս քեզ վարդ օրիորդ,
Ճերմակ նամակն այս՝
Իմ սրտի զարկն է քեզ հեռվից բերել.
Թույլ տուր խնդրում եմ
Սիրուս լույսն արծաթ ՝
Ծովում աչքերիդ նավակ դարձնել:
Իմ արեվածագը քո անունն ունի ,
Իմ երջանկությունը ունի գաղտնաբառ.
Կարդա սիրտը իմ՝
Այն վաղուց բախում է միայն քեզ համար:
Անունդ ասա
Սիրտս դարձել է կակաչ արնավառ
Չէ դրա կարիքն ամենևին էլ չկա, ես այն գիտեմ: Գիտեմ նաև, որ ամեն երկուշաբթի կանաչ թեյ ես խմում «Le Mag» սրճարանի արևելյան հատվածում տեղակայված փոքրիկ, երկտեղանոց սեղանի շուրջ, որի սպիտակ, անթափանց սփռոցի, վրա միշտ դրված է լինում երեք կակաչով կանաչ, ոսկեզոծ ծաղկաման, դեղձի հյութ և սև խմորով թխվածք: Գիտեմ նաև, որ ամեն երեքշաբթի երգեցողության դասեր ունես Բարիետ Վասների մոտ, նաև որ ամեն չորեքշաբթի առավոտյան շուտ ես արթնանում ու շտապում տպագրատուն` աշխատանքի, որպեսզի առաջինը այնտեղ լինես ու մենակության մեջ երգես քո սիրելի “ Սիրո պատմություն” երգը:
Կարևոր չէ, թե որտեղից գիտեմ այնսքանը, միակ կարևոր բանն այն է` ուզում եմ երգես:
Կարդում եմ քո առաջին նամակն ու հուզվում եմ նույն ասնիննամյա աղջնակի պես, ով ամեն գնով ցանականում էր իամանլ, թե այդ ով է իր անդորրը խանգարում և այդ ով է իրեն այդպես բացահայտել: Հիմա նամակդ դնում եմ նույն ճերմակ, առանց հետադարձ հասեցի ծրարի մեջ, որի նամականիշն այնքան է գունատվել այս 7 տարիների ընթացքում, որ անծանոթ մեկը երբեքչէր գուշակի նամականիշի վրա պատկերված «Royal» թատրոնի շենքը` վայր, ուր ես այցելում էի ամեն շաբաթ երեկո, նույն օրերին, երբ ստանում էի քո նամակները:
«Երբ ես որոշեցի գրել ու ինչու, ինքս էլ չհասկացա: Վարցրեցի թուղթ ու գրիչ և սկսեցի գրել: Մտքերն առաջ էին ընկնում գրչիցս ու ես հասկացա, որ ուզում եմ ամբողջ կյանքս նվիրեմ քեզ ու հատկապես քո ձայնին, որը լսել ինձ բաժին է հասնում միայն երգեցողության բաց դասընթացների ժամանակ, որոնցից առաջինի ավարտին, երբ ամբողջ դահլիճը թնդում էր ծափահարություններից, իսկ դրանք մասնագետների ծափահարություններ էին, որոնք քեզ համարեցին «Աիդաե օպերայի «չորորդ տրակտատիե լավագույն կատարող և փորձում էին գտնել քո ձայնի իրական տոնաինությունը ,ես կարծես կախարդված կանգնել էի ու չէի կարողանում ոչինչ ասել կամ անել: Ներիր խնդրում եմ, որ չեմ ծափահարել, սակայն համարել եմ, որ միայն ինձ համար էիր երգում:
Հաջորդ նամակը չստանալու հաամր խնդրում եմ, այս մեկը պատռիր :
Դու կակաչ սեվսաթ՝
Հուր , կրակվող սափորում ,
Քո աչքերում կա խենք մի խաղ,
Որն իմ ներսում եվ ավիրում է ինձ,
Եվ նորեն արարում.
Քեզ չերազել՝անզոր եմ սիրելիս,
Քո անունն ինձ լույս է, արեվ է, մայիս:
Քո մասին հույզերս՝
Ուղղեցույցներ են տիեզերքում անծիր,
Բայց թե վճռել ես՝ հեզ եմ ՝
Քարկոծիր .
Ախ, քո ամեն նետած քարն ինձ լույս ու ոսկի է,
Բայց պատռիր հույզերս,պատռրի նամակներս,
Եթե քո կյանքում՝
Իմ սերը իզուր, սերն իմ անտեղին է…
Հ.Գ. Հուսով եմ երբեք պատռված նամակ չեմ գտնի սրճաանի արևելյան հատվածում գտնվող երկտեղանոց սեղանին, որին միշտ 3 կակաչի փոքրիկ փունջ է դրված:
Վերջին մի քանի նախադասոյունները ինձ ստիպեցին մտածել արդյոք ուզում եմ նամակը թողնել սրճարանի իմ սեղանին և այլևս չստանալ այս նամակի նման մեկը, սակայն մի բան գիտեի հստակ,երբեք չէի պատռի այս հազվագյուտ սպիտակ ծրարից հանված նամակը, որն այնքան խնամքով էր ծալված, կարծես ոսկերչի գործ լիներ:
Հիմա բացում եմ քո երկրորդ նամակը, որը ստացել էի Օգոստոսի 26-ին, առաջինի ստանալուց ուղիղ մեկ շաբաթ անց և կարդացել եմ այն մի քանի տասնյակ անգամ: Այն ամբողջապես իմ գովերգումն էր, սակայն մի արտահայտություն կա, որն ինձ երկար ժամնաակ հանգիստ չէին տալիս. «Երկուշաբթի սրճարանից հեռանալիս վերցրու խնդրում եմ վերցրու այն կակաչները, որոնք դրված են քո սեղանին արդեն երկու տարի չորս ամիս տասնվեց օր ու ինը ժամե:
Արեվ է հոսում հունով լռության ,
Իսկ ես կարոտի ափ եմ քո մեջ տգել.
Քո սրտից դեպի սիրտն իմ կրակված՝
Սերը հրե նետեր է զարկել:
Իմ անհասցե հեռուներից ՝
Ողղարկում եմ քեզ հույզի կակաչներ,
Ձյան մեջ թարթվող, զարթնող գարնան
Դալար կանաչներ.
Ինձ մի արգելիր քո աչքերի մշուշը վանել՝
Քո ալ այտերից միայն ՝
Արեվ ու սեր է կաթելու վայել…
Իսկապես, հենց նույն օրը` այն ես երբեք չեմ մոռանա, երբ առաջին անգամ սեղանիս դրված տեսա կակաչների փունջը ու ենթադրեցի, որ սրճարանի կողմից էր, քանի որ երբեկ չէի մտածի, որ ինչ-որ մեկը կիմանա իմ սիրելի ծաղիկների մասին: Այդ ժամանկ ես դեռ չէի էլ աշխատում ու սրճարան էի գնում երաժշտական քոլեջից առաջ նախաճաշելու համար `ծնողներիս ու ո’չ իմ ցնակությամբ, ովքեր միշտ ինձ ստիպում էին լավ սնվել ու ամենօրյա հստակ ճաշացանկ ունենալ:
Հիմա ամեն երկուշաբթի, երբ խմում եմ թեյս ու ռոմի համով, մի տեսակ տտիպ ու բերամումս սառնություն թողնող թխվածքի ուտելու պրոցեսը, վերցնում եմ ծաղիկներից մեկն ու հեռանում:
Հետո նամակներդ իմ ` ծնողներիս մեծ ջանքերից հետո կանոնավորված օրերի անբաժան ու կարգը չխախտող մասնիկը դարձան, բացի մեկից, որ ստացա 1974-ի Օգոստոսի 21-ին, առանց հետադարձ հասցեի նամակներից առաջինի ստացման օրը:
Արդեն անցել է 7 տարի այդ օրվանից, իսկ ես անգիր հիշում եմ քո տողերը ... «Սիրելիս, երկար խոսելու փոխարեն կասեմ միայն մի բան, արդեն 1 տարի է, որ քեզ գրում եմ ու հուսով եմ որ դեռ 11, 101 տարի կանցնի ու ես դեռ քեզ գրելիս կլինեմե, իսկ հետո կատակել էիր, «... նախապես ներողություն եմ խնդրում, քանի որ 101 տարի անց գուցե այս նամականիշերից այլևս չլինիե: Դու եմ մի նամակովդ ինձ գովերգում էիր, իսկ ինձ դրա հնարավորությնը չէր տրված, ես նույնիսկ չգիտեի թե ով ես դու:
Ահա քո 102-րդ նամակը, որով դու պատմում էիր մեր առաջին հանդպմանն ունեցած տպավորություններիցդ: Ես չէի էլ կարող մոռանալ այդ օրը, երբ մայրիկիս զգեստներից ամենագեղեցիկի նման մեկն ինձ համար կարեցի ու մազերս արձակած դուրս եկա փողոց: Այդ օրը Ժակի պսակադրության օրն էր ու ես ստիպված էի հիվանդ ձևանալով խուսափել այնտեղ գնալուց ու գալ մեր առաջին հանդիպմանը:
Լույսը , սիրելիս, մայր մտավ այսօր
Քո աչքերի մեջ, տաք քո ժպիտում ,
Հալվեց ափդ ջերմ ափերիս մեջ.
Կողքիս ե՞ս, թե ես երազ եմ տեսնում:
Ես շատ երկար եմ սպասել այս պահին ,
Ախ, մեկ էլ նաիր իմ աչքերի մեջ,
Սուզվիր հույզերիս հատակտ անծիր՝
Ես քեզ հասա, ես սիրում եմ քեզ:
Արահետների ժապավենները ալ՝
Կապվեցին իրար
Ու մեկ ճամփով մեզ բերեցին
Երազանքի այս քառուղին,
Ես գտա քեզ,
Դու փոխեցիր ողջ կյանքը իմ
Շատ ամգամ ես գրել այդ օվա մասին, երբ մենք լուռ նայում էինք միմյաց աչքերի մեջ ու ոչինչ չէինք խոսում: Հիշում ես այն փայտփորիկին, որ «5-րդ ավենյուի զբոսայգում ծառից ծառ էր թռչում ու կտցահառում բները, իսկ երբեմն էլ այնպես կատաղի թռչում էր, կարծես ինչ-որ բանից նեղացած այլևս չէր գալու ու հետո արագընթաց իջնում էր ցած ու սուր կտուցով խրվում ծառի բնի մեջ:
Խոսքերս այնքան անշուք են ստացածս պերճախոս նամակներին ի համեմատ, բայց ինչ կարող եմ անել, ես առաջին անգամ եմ գրում: Առաջին անգամ պիտի ասեմ իմ զգացմունքների մասին, թե որքան արագ է սրիտս բաբախում մեր հանդիպումների ժամանակ, որ ես էլ եմ քեզ պես կարոտում հրաժեշտի պահից սկսած, ու թե ինչպես եմ սպասում մեր ամեն հաջորդ հանդիպմանը ու հուզվումքո ամեն նամակից, ինչպես որ առաջինից:
Երբ այն գրքերը, որ նա է կարդում,
Դու չես շտապում անհամբեր կարդալ,
Երբ այն, ինչ նա է սիրում, կարոտում,
Սիրով չես նայում ու մտերմաբար,
Երբ միայն, միայն նրան գրկելիս,
Սիրահարված չես զգում անսահման,
Երբ չես կարոտում ` դեռ բաանվելիս,
Զգա որ արդեն չս սիրում նրան: /Ա.Ս./
Միայն մի բան կա, որի մասին դու չես գրում, դա այն է, թե ինչու մենք չենք խոսում մեր մասին, ինչու ես այդ մասին ասում միայն գրելով: Սկզբում դա ինձ դուր չէր գալիս, կարծես հանդիպումների ժամանկ խոսում էինք քմեն ինչից, բացի այն միակ կարևոր զգացմունքի մասին, որն այդ դեպքում կարծում էի թե իրական չէ, ու երբեմն հիմարաբար կարծում էի, թե նամակները կեղծ են, սիմ հանդիպելիս կեղծել չկարողանալու պատճառով չես խոսում այդ մասին: Հիմա հասկանում եմ , որ ես էլ եմ էդպիսին ու որ առավել հեշտ է գրել ներսումդ փոթորկող ծովի մասին, որ կարծես ևս մի քանի րոպե ու կուլ կտա և ինձ և շրջապատում ամեն ինչ: Հիմա գրում եմ քեզ իմ առաջին նամակն ու չգիտեմ թե ինչ եմ գրում: Գիտեմ, որ սիրում եմ քեզ, որ երկար ժամանկ մինչ մեր հանդիպումը երկուշաբթի օրերին սրճարանում շուրջս էի նայում, որ գտնեի քեզ, սակայն թերթերով ծածկված դեմքերով տասնյակ մարդկանց մեջ դժվար թե գտնեի մեկին ում չէի ճանաչում: Հիմա գրելով այս առաջին և միաժամնակ վերջն նամակս ամուսնությունիցս առաջ, ուզում եմ շնորհակալություն հայտնել բոլոր ինձ նվիրած երջանիկ պահերի ու աշխարհիս երեսին ինձ համար ամենագեղեցիկ ծաղիկների ` կակաչների համար և ուզում եմ խնդրել, որ այլևս ինձ չգրես: Ներիր այս խնդրանքիս հաամր, սակայն վաղը ես ամուսնանում եմ ու փոխում հասցես ու դու այլևս չես կարող պատասխանել իմ առանց հետադարձ հասցե նամակին, քանի որ փոստային համակարգը չի նախատեսում նամակագրություն նույն հասցեի ներսում, իսկ վաղը մեր հասցեները կմիանան ու կդառնան մեկը ...
