ԳԵՂԱՄ ՍԱՐԵԱՆ

[hravart]

ԳՅՈՒԼՆԱՐԱ

(Նոր Ուղղագրութեամբ)

Գրեց՝ Գեղամ Սարյան

Է՜հ, խանի´ երկիր, թաջիրի երկիր,

Գյուլնարի պես վարդ Շիրազում չկար,

Գյուլնարի պես վարդ, հարեմի´ երկիր,

Իրանի ոչ մի հարեմում չկար:

Ղեյլանի ծուխը թե երկինք ելներ,

Աստղերին հասներ՝ այնպես լույս չկար,

Գյուլնարի սիրտը ոնց արեւ լիներ,

Արեւը վկա՝ Իրանում չկար:

Մայիսին բացվող նշենին անգամ

Գյուլնարի քաղցր թովչանքը չուներ:

Անձրեւից հետո յասամանն անգամ

Գյուլնարի բույրն ու հմայքը չուներ,

Է՜հ, խանի´ երկիր, թաջիրի երկիր,

Գյուլնարի պես վարդ Շիրազում չկար,

Գյուլնարի պես վարդ, հարեմի´ երկիր,

Իրանի ոչ մի հարեմում չկար:

1

Մի աղջիկ էր, ապրում էր Իրանում,

Գորգագործ մի աղջիկ էր նա,

Նա մի ծեր հայր էր խնամում,

Գյուլնարա էր անունը նրա:

Սիրուն էր Գյուլնարան շատ սիրուն,

Թիթեռից թռվռուն էր նա,

Աչքերին սյուրմա չեր քաշում,

Չեր դնում մազերին հինա:

Նա խանի խանումների համար

Հյուսում էր համամի խալիչա,

Շիրազի վարդանոցից էլ վառ,

Բայց խանի խանումների համար:

Խփում էր դանակը հյուսվածքին,

Կտրում էր թելերը գունգեղ,

Գյուլնարի հինած դազգահին

Շիրազը կարող էր նախանձել:

Գյուլնարի հյուսած վարդերից

Կխաբվեր բյուլբյուլը անգամ,

Նա կարող էր մետաքսի թելերից

Պարտեզներ հյուսել անթառամ:

Մի աղջիկ էր, ապրում էր Իրանում,

Գորգագործ մի աղջիկ էր նա,

Նա մի ծեր հայր էր խնամում,

Գյուլնարա էր անունը նրա:

2

Գյուլնարա´, սիրուն Գյուլնարա,

Ղալամքար հոնքերիդ տակին

Թախիծ կա աչքերիդ վրա,

Գյուլնարա, սիրուն Գյուլնարա:

Ծաղկազարդ չթով սքողված

Սրտիդ մեջ ու հոգուդ վրա

Տրտունջ կա, բողոք կա պահված,

Գյուլնարա´, վշտո´տ Գյուլնարա:

Գյուլնարա´, գորգագործ աղջիկ,

Քո երկրի բորբ արեւի տակ

Հասնում է բադամ ու նարինջ,

Բուրում են դաշտերը թովիչ:

Սակայն դու արեւի կարոտ,

Արեւից ժպիտ չես քաղել,

Տրտնջոտ քո հոգու համար՝

Նարինջը կարիճ է դառել:

3

Լսվում է մրմունջը թառի

Նվում է սեգահը վերից,

Ճմլվում է սիրտը Գյուլնարի,

Շիծաղներ են լսվում հարեմից:

«Շարյաթին դեմ գնալ չի լինի,

Ուրացում է առանց չադրայի»,

Կարծես թե լսվում է խանի

Խոսքերը ականջին Գյուլնարի:

Կարծես թե տեսնում է նրան,

Զգում է սարսափն ահարկու,

Բայց հյուսում է հինվածքի վրա

Կուտակված տրտունջն իր հոգու:

Խալիչա է հյուսում Գյուլնարան,

Հույզերից է հյուսում կարծես նա,

Ահա նա հինվածքի վրա

Նկատում է պատկերը իրա:

Ահա նա կանգնած է այնտեղ,

Մետաքսե թելերից հյուսած,

Աչքերը վառվում են կարծես,

Չարսավը նետել է նա ցած:

... Լսվում է մրմունջը թառի

Նվում է սեգահը վերից,

Հուզված է սիրտը Գյուլնարի

Հարեմի թառից ավելի:

4

Ու մի օր երբ արեւն ելավ

Ու ժպտած Իրանի վրա,

Դուրս եկավ Գյուլնարան տնից՝

Խալիչան ձախ ուսի վրա:

Հասավ նա պալատը խանի,

որգազարդ օթախը նրա,

Կլկլում էր ջուրը ղեյլանի՝

Խանի դեմ սանդալի վրա:

Ղեյլանի հուզված ջրի պես

Թպրտում էր սիրտը Գյուլնարի,

Ամոթով խոնարհվեց նա կարծես,

Ու դժկամ բարեւեց խանին:

- Գյուլնարան նվեր է բերել,

Գյուլնարան տրտունջ ունի, խա´ն,

Թույլ տուր, որ բոլոի հետ մեկտեղ,

Գյուլնարան դեն գցի չադըրան:

Եվ փռեց նրա դեմուդեմ

Խալիչան՝ բողոքը իրա,

Գյուլնարան կանգնած էր այնտեղ,

Համարձակ, առանց չադըրա:

- Ջնդա, շո´ւն, - խանը որոտաց,

Դղրդաց պալատը աղմուկից,

Գյուլնարան ճչած ընկավ ցած՝

Երեսին իջած ապտակիծ:

Ներս ընկան ծառաները խանի,

Եվ կանայք խանի հարեմից,

Փռվել էր մարմինը Գյուլնարի,

Գյուլնարան տնքում էր ցավից,

- Դուրս տարեք, թո´ղ մորթեն դրան,

Թո´ղ փրթեն առաջը շների,

Իմ հողում առանց չադըրա

Ոչ մի կին չպետք է ապրի:

--

Գյուլնարա´, գորգագործ աղջիկ,

Քո երկրի բորբ արեւի տակ

Հասնում է բադամ ու նարինջ,

Բուրում են դաշտերը թովիչ:

Սակայն դու արեւի կարոտ,

Արեւից ժպիտ չես քաղել,

Տրտնջոտ քո հոգու համար՝

Նարինջը կարիճ է դառել:

5

Այդ օրը իրինային պահին

Արյունը հոսեց Գյուլնարի,

Մեռավ նա արեւի կարոտ,

Իրանի գյուլը սաբահին:

--

Է՜հ, խանի´ երկիր, թաջիրի երկիր,

Գյուլնարի պես վարդ Շիրզում չկար,

Գյուլնարի պես վարդ, հարեմի´ երկիր,

Իրանի ոչ մի հարեմում չկար:

Ղեյլանի ծուխը թե երկինք ելներ,

Աստղերին հասներ՝ այնպես լույս չկար,

Գյուլնարի սիրտը ոնց արեւ լիներ,

Արյեւը վկա՝ Իրանում չկար:

Edited February 22, 2007 by hravart

[hravart]

ԳԻՒԼՆԱՐԱ

(Դասական Ուղղագրութեամբ)

Գրեց՝ Գեղամ Սարեան

Է՜հ, խանի´ երկիր, թաջիրի երկիր,

Գիւլնարի պէս վարդ Շիրազում չկար,

Գիւլնարի պէս վարդ, հարեմի´ երկիր,

Իրանի ոչ մի հարեմում չկար:

Ղեյլանի ծուխը թէ երկինք ելնէր,

Աստղերին հասնէր՝ այնպէս լոյս չկար,

Գիւլնարի սիրտը ոնց արեւ լիներ,

Արեւը վկա՝ Իրանում չկար:

Մայիսին բացւող նշենին անգամ

Գիւլնարի քաղցր թովչանքը չունէր:

Անձրեւից յետոյ եասամանն անգամ

Գիւլնարի բոյրն ու հմայքը չունէր,

Է՜հ, խանի´ երկիր, թաջիրի երկիր,

Գիւլնարի պէս վարդ Շիրազում չկար,

Գիւլնարի պէս վարդ, հարեմի´ երկիր,

Իրանի ոչ մի հարեմում չկար:

1

Մի աղջիկ էր, ապրում էր Իրանում,

Գորգագործ մի աղջիկ էր նա,

Նա մի ծեր հայր էր խնամում,

Գիւլնարա էր անունը նրա:

Սիրուն էր Գիւլնարան շատ սիրուն,

Թիթեռից թռվռուն էր նա,

Աչքերին սիւրմա չէր քաշում,

Չեր դնում մազերին հինա:

Նա խանի խանումների համար

Հիւսում էր համամի խալիչա,

Շիրազի վարդանոցից էլ վառ,

Բայց խանի խանումների համար:

Խփում էր դանակը հիւսւածքին,

Կտրում էր թելերը գունագեղ,

Գիւլնարի հինած դազգահին

Շիրազը կարող էր նախանձել:

Գիւլնարի հիւսած վարդերից

Կխաբւէր բիւրբիւրը անգամ,

Նա կարող էր մետաքսի թելերից

Պարտեզներ հիւսել անթառամ:

Մի աղջիկ էր, ապրում էր Իրանում,

Գորգագործ մի աղջիկ էր նա,

Նա մի ծեր հայր էր խնամում,

Գիւլնարա էր անունը նրա:

2

Գիւլնարա´, սիրուն Գիւլնարա,

Ղալամքար յոնքերիդ տակին

Թախիծ կայ աչքերիդ վրայ,

Գիւլնարա, սիրուն Գիւլնարա:

Ծաղկազարդ չթով սքողւած

Սրտիդ մէջ ու հոգուդ վրայ

Տրտունջ կայ, բողոք կայ պահւած,

Գիւլնարա´, վշտո´տ Գիւլնարա:

Գիւլնարա´, գորգագործ աղջիկ,

Քո երկրի բորբ արեւի տակ

Հասնում է բադամ ու նարինջ,

Բուրում են դաշտերը թովիչ:

Սակայն դու արեւի կարօտ,

Արեւից ժպիտ չես քաղել,

Տրտնջոտ քո հոգու համար՝

Նարինջը կարիճ է դառել:

3

Լսւում է մրմունջը թառի

Նւում է սեգահը վերից,

Ճմլւում է սիրտը Գիւլնարի,

Շիծաղներ են լսւում հարեմից:

«Շարեաթին դեմ գնալ չի լինի,

Ուրացում է առանց չադրայի»,

Կարծես թէ լսւում է խանի

Խոսքերը ականջին Գիւլնարի:

Կարծես թէ տեսնում է նրան,

Զգում է սարսափն ահարկու,

Բայց հիւսում է հինւածքի վրայ

Կուտակւած տրտունջն իր հոգու:

Խալիչա է հիւսում Գիւլնարան,

Յոյզերից է հիւսում կարծես նա,

Ահա նա հինւածքի վրայ

Նկատում է պատկերը իրա:

Ահա նա կանգնած է այնտեղ,

Մետաքսէ թելերից հիւսած,

Աչքերը վառւում են կարծես,

Չարսաւը նետել է նա ցած:

... Լսւում է մրմունջը թառի

Նւում է սեգահը վերից,

Յուզւած է սիրտը Գիւլնարի

Հարեմի թառից աւելի:

4

Ու մի օր երբ արեւն ելաւ

Ու ժպտած Իրանի վրայ,

Դուրս եկավ Գիւլնարան տնից՝

Խալիչան ձախ ուսի վրայ:

Հասաւ նա պալատը խանի,

Գորգազարդ օթախը նրա,

Կլկլում էր ջուրը ղէյլանի՝

Խանի դէմ սանդալի վրայ:

Ղէյլանի յուզւած ջրի պէս

Թպրտում էր սիրտը Գիւլնարի,

Ամօթով խոնարհւեց նա կարծես,

Ու դժկամ բարեւեց խանին:

- Գիւլնարան նւէր է բերել,

Գիւլնարան տրտունջ ունի, խա´ն,

Թոյլ տուր, որ բոլորի հետ մէկտեղ,

Գիւլնարան դէն գցի չադըրան:

Եւ փռեց նրա դէմուդէմ

Խալիչան՝ բողոքը իրա,

Գիւլնարան կանգնած էր այնտեղ,

Համարձակ, առանց չադըրա:

- Ջնդա, շո´ւն, - խանը որոտաց,

Դղրդաց պալատը աղմուկից,

Գիւլնարան ճչած ընկաւ ցած՝

Երեսին իջած ապտակիծ:

Ներս ընկան ծառաները խանի,

Եւ կանայք խանի հարեմից,

Փռւել էր մարմինը Գիւլնարի,

Գիւլնարան տնքում էր ցաւից,

- Դուրս տարէք, թո´ղ մորթեն դրան,

Թո´ղ փրթեն առաջը շների,

Իմ հողում առանց չադըրա

Ոչ մի կին չպէտք է ապրի:

Գիւլնարա´, գորգագործ աղջիկ,

Քո երկրի բորբ արեւի տակ

Հասնում է բադամ ու նարինջ,

Բուրում են դաշտերը թովիչ:

Սակայն դու արեւի կարօտ,

Արեւից ժպիտ չես քաղել,

Տրտնջոտ քո հոգու համար՝

Նարինջը կարիճ է դառել:

5

Այդ օրը իրիկնային պահին

Արիւնը հոսեց Գիւլնարի,

Մեռավ նա արեւի կարօտ,

Իրանի Գիւլը սաբահին:

Է՜հ, խանի´ երկիր, թաջիրի երկիր,

Գիւլնարի պէս վարդ Շիրզում չկար,

Գիւլնարի պէս վարդ, հարեմի´ երկիր,

Իրանի ոչ մի հարեմում չկար:

Ղէյլանի ծուխը թէ երկինք ելնէր,

Աստղերին հասնէր՝ այնպէս լոյս չկար,

Գիւլնարի սիրտը ոնց արեւ լիներ,

Արեւը վկա՝յ Իրանում չկար: