Պետրոս Դուրյան

[Satenik]

Դուրյան Պետրոս Ամբրահամի - բանաստեղծ, դրամատուրգ:

Ծնվել է 20.5(1.6).1851 Կ.Պոլսում, դարբնի ընտանիքում:

1867 - ավարտել է Սկյուտարի ճեմարանը, որտեղ սովորել է ընդմիջումներով, քանի որ ստիպված էր ապրելու միջոցի համար աշխատել (դեղագործի օգնական, գործակատար, դերասան):

Դուրյանը գրել է "Տարագիր և Սիպերիա" ողբերգությունը, "Վարդ և Շուշան կամ Հովիվք Մասյաց" մելոդրաման, "Սև հողեր կամ Հետին գիշեր Արարատյան", "Արտաշես աշխարհակալ", "Անկումն Արշակունի հարստության", "Ասպատակությունք պարսկաց ի Հայս կամ Ավերումն Անի մայրաքաղաքին Բագրատունյաց" պատմական ողբերգությունները: ՈՒնի մի շարք ռոմանտիկական դրամաներ: Դուրյանի դրամաները, բացառությամբ "Տարագիր ի Սիպերիայի" (որը նվիրված է Մ. Նալբանդյանին) և "Թատրոն կամ Թշվառների", բեմադրվել են նրա կենդանության օրոք:

Դուրյանից մեզ է հասել մի քանի տասնյակ բանաստեղծություններ: "Վիշտ հայուն", "Իղձք առ Հայաստան" հայրենասիրական երգերում նկարագրելով Հայաստանի ծանր վիճակը՝ փրկության ելքը համարում է լուսավորությունն ու միաբանությունը, կոչ անում դիմել ինքնապաշտպանության ("Նոր սև օրեր"):

Դուրյանը հայ նոր քնարերգության առաջին խոշոր սիրերգակն է: Նա վերականգնեց միջնադարյան քնարերգության հետ խզված կապը, հրաժարվեց կլասիցիզմից, բանաստեղծությանը հաղորդեց զգացմունքային խորություն, հոգեբանություն, խոր հետք թողեց հայ քնարերգության վրա:

Դուրյանի երկերը թարգմանվել են բազմաթիվ լեզուներով:

Մահացել է 21.1 (2.2).1872-ին Կ.Պոլսում թոքախտից:

Լճակ

Ինչո՞ւ ապշած ես, Լըճա'կ,

ՈՒ չեն խայտար քու ալյակք,

Միթե հայլվույդ մեջ անձկավ

Գեղուհի՞ մը նայեցավ:

Եվ կամ միթե կըզմայլի՞ն

Ալյակքդ երկնի կապույտին,

Եվ այն ամպոց լուսափթիթ,

Որք նըմանին փրփուրիդ:

Մելամաղձոտ Լըճա'կ իմ,

Քեզ հետ ըլլանք մըտերիմ,

Սիրեմ քեզի պես ես ալ

Գրավիլ, լռել ու խոկալ:

Որքան ունիս դու ալի,

Ճակատս այնքան խոկ ունի,

Որքան ունիս դու փրփուր,

Սիրտս այնքան խոց ունի բյուր:

Այլ եթե գոգդ ալ թափին

Բույլքն աստեղաց երկնքին,

Նըմանիլ չե'ս կրնար դուն

Հոգվույս` որ է բոց անհո՛ւն:

Հոդ աստղերը չեն մեռնիր,

Ծաղիկներն հոդ չե'ն թոռմիր,

Ամպերը չեն թրջեր հոդ,

Երբ խաղաղ եք դու և օդ:

Լըճա'կ, դո'ւ ես թագուհիս,

Զի թ'հովե մ'ալ խորշոմիս,

Դարձյալ խորքիդ մեջ խըռով

Զիս կը պահես դողդղալով:

Շատերը զիս մերժեցին,

"Քնար մ'ունի սոսկ" - ըսին.

Մին` "դողդոջ է, գույն չունի" -

Մյուսն ալ ըսավ. - "Կը մեռնի՛":

Ոչ ոք ըսավ. - "Հե՛ք տղա,

Արդյոք ինչո՞ւ կը մըխա,

Թերևս ըլլա գեղանի,

Թե որ սիրեմ, չը մեռնի":

Ոչ ոք ըսավ` - "Սա տըղին

Պատռե'նք սիրտը տըրտմագին,

Նայինք ինչե՛ր գրված կան..."

- Հոն հրդեհ կա, ո'չ մատյան:

Հոն կա մոխի՛ր... հիշատա՛կ...

Ալյակքդ հուզի՛ն թող, լըճա'կ,

Զի քու խորքիդ մեջ անձկավ,

Հուսահատ մը նայեցավ...

ОЗЕРО

Озеро, к чему во сне

Цепенеть твоей волне?

В твоем зеркале на миг

Лик красавицы возник?

Иль сиянье синих вод

Соблазняет небосвод,

Светозарность облаков,

Схожих с пеной берегов?

Озеро, твоя тоска

Так тоске моей близка.

Я люблю молчать, как ты,

Замирать в плену мечты.

Сколько волн рябит в тебе,

Столько дум в моей судьбе.

Сколько пены там, на воле,

Столько в сердце ран и боли.

Только если небосвод

Звезды в твой подол стрясет,

Яркость поверху видна,

А душа — огонь до дна.

Облака в тебе не мокнут,

И цветы увять не могут.

Ты звезду не умертвишь,

Пока гладь в тебе да тишь.

Озеро с челом царицы,

В бурю что с тобой творится!

В глубине своей мятежной

Ты, дрожа, меня удержишь.

Отвергали меня миром:

«Что в нем есть — лишь тень да лира».

«Хил и бледен», — молвил тот.

А другой сказал: «Помрет».

И никто не пожалеет

И не скажет: «Что в нем тлеет?

Если кто его поймет,

Может, он и не помрет...»

И не скажут: «Вскроем сердце,

Вынем горе, чтоб всмотреться

И прочесть его сполна...»

Там пожар — не письмена!

Память там... И пепла слой...

Озеро, взыграй волной;

В твою глубь тоскою канул

Разуверившийся глянул.

http://users.freenet.am/~tigran/

http://www.armenianhouse.org/duryan/duryan-ru.html

[Gayane]

[Gayane]

Ես ծաղիկը քեզ, գնամ եդ քո տված լինկերով մի քիչ կարդամ բավականություն ստանամ

Ասումես 20 տարեկան !Լռիվ երեխա և տաղանդավոր երեխա

[Satenik]

Կամ էլ հանճար...

[Gayane]

Այո

[Satenik]

С НЕЮ

Впервые обнял ее,

Впервые поцеловал,

Когда багровый закат,

Клубясь, вдали бушевал.

Она ладони мои

К груди прижала своей,

И я ослеп и оглох,

И замер я перед ней.

Она меня повела

К душистой зелени трав,

И угасла заря,

В ее очах отблистав.

Я лепетал… я дрожал,

Просил лобзанья дарить.

“Скажи”, - шепнула она.

Но я не мог говорить.

Покуда очи горят,

Покуда сердце стучит,

Любовь не ищет речей,

Любовь не в слове звучит.

И вот угас горизонт,

Явились звезды, чисты,

Я вновь ее целовал

Во имя каждой звезды.

А шелест вольной волны

Благоуханных волос

Моим горячим вискам

Прохладу дивную нес.

О, та златая пора!

О, как тот вечер далек!

Его в железной руке

Унес безжалостный рок.

Но тайна наших сердец

Живет в душистой траве,

Живет в сиянии звезд

И в шелестящей листве.

Обет друг друга любить

Храним мы свято с тех пор,

От страшной клятвы такой

Созвездий дрогнул узор.

И беспредельность миров

К нам обернулась лицом,

И нас природа сама

Венчала звездным венцом.

Перевод А. Щербакова

[Romeo]

Լճակ

Ինչո՞ւ ապշած ես, Լըճա'կ,

Little Lake

Why dost thou lie in hushed surprise,

Thou little lonely mere?

Did some fair woman wistfully

Gaze in thy mirror clear?

Or are thy waters calm and still,

Admiring the blue sky,

Where shining cloudlets, like thy foam,

Are drifting softly by?

Sad little lake, let us be friends!

I too am desolate;

I too would fain, beneath the sky,

In silence meditate.

As many thoughts are in my mind

As wavelets o'er thee roam;

As many wounds are in my heart

As thou hast flakes of foam.

But if heaven's constellations all

Should drop into thy breast,

Thou still woudst not be like my soul, -

A flame-sea without rest.

There, when the air and thou are calm,

The clouds let fall no showers;

The stars that rise there do not set,

And fadeless are the flowers.

Thou art my queen, O little lake!

For e'en when ripples thrill

Thy surface, in thy quivering depths

Thou hold'st me, trembling, still.

Full many have rejected me:

"What has he but his lyre?"

"He trembles, and his face is pale;

His life must soon expire!"

None said, "Poor child, why pines he thus?

If he beloved should be,

Haply he might not die, but live, -

Live, and grow fair to see."

None sought the boy's sad heart to read,

Nor in its depths to look.

They would have found it was a fire,

And not a printed book!

Nay, ashes now! a memory!

Grow stormy, little mere,

For a despairing man has gazed

Into thy waters clear!

[Romeo]

ՁՈՆԻՔ

Մենակ էր.

Վարդ մ'ըզգոն

Մատուցի

Ներա ձոն։

Շիկնեցավ

Նե զըվարթ՝

Կընդուներ

Երբ իմ վարդ։

Ներա քով

Վարդն ո՛րչափ

Էր անշուք,

Գունաթափ,

Նույնպես ձոնս

Համբույրին՝

Զոր տըվավ,

Չէր բնավ գին։

[Vaspur]

..xostovanum em:

dzer postingner@ ,Satenik u Romeo, "goghacel" em,u tarel mi urish Hajkakan ej

[Satenik]

Բա ասա' : Ես էլ նստած մի դարդ եմ անում, ասում եմ, գոնե էս ամբողջ չարչարանքը չկորի... Վախենում եմ հակերներից, թշնամությունից: Ասում եմ, տեսնես էս երգերը, բանաստեղծությունները մեկը գոնե մի տեղ պահո՞ւմ է: Հիշո՞ւմ ես հին ֆորումում ինչեր եկան գլխներիս: Բայց այնտեղ հայերենով չէր, դրա համար դարդ չարեցի, իսկ այստեղ նորմալ, մարդավարի հայերենով տեքստեր են:

Վասպուր, էն ժամանակ հաշվել էի, մոտ 60 երգի տեքստ: Էդքան մենակ երգ էի տպել: Հիմա ո՜նց է աչքս վախեցած, չես պատկերացնի, ինտերնետ է, է'լի, ամեն ինչ էլ (Աստված չանի) հնարավոր է :

Այնպես որ տարեք, տարածեք.... Դա էլ է գործ: Ազնիվ ու աստվածահաճո գործ է:

[Satenik]

ԻՑԻ՜Վ ԹԵ

Ո՜, ի՞նչ ես դու, սե՞ր, երկնի հո՞ւր կամ ժըպի՞տ...

Չունի երկին աչացդ կայծերն ու կապույտ,

Վարդը չունի քու լանջդ անբիծ, լուսափթիթ...

Չունի լուսինն վարդերն շիկնոտ այտերուդ:

Գիշերն երկնի կայծից, լուսնույն սիրադեմ,

Ցերեկն ալյաց, ծաղկանց ժպտիս... մեկո՜ւն գեթ...

Իսկ քեզ համար ես արցունքով կաղոթեմ,

Դու չես շնորհեր նայվածք մ'ինձ հուր աչերեդ:

Արդյոք էա՞կ մ'ես, թե՞ երկնի զվարթուն.

Կը նախանձին փայլիդ վրա վարդ, լուսնակ,

Ձայնիկդ ապշած լսելով քաղցր ու թրթռուն`

Նոճերու մեջ սգա լըռիկ լուսինյակ:

Ծնեի իցի՜վ թ'հևացող հով մ'անուշիկ

Եվ գգվելով երազք ճակտիդ այդ անսուգ,

Տայի շունչըս շուրթերուդ մեջ ես հուշիկ,

Լոկ սրբելով եթե շողար աչքդ արտասուք:

Պարտեզդ իցի՜վ թե փթթեի վարդ լացող,

Եվ երբ գայիր այգուն շաղին ժպտով պերճ`

Գունովս ներկել այտերդ, թափել գոգդ իմ ցող,

Վերջին շնչիկս ի գիրկդ առներ ելևէջ:

Բղխեի ես ից՜իվ թ'առու մը վըճիտ,

Եվ երբ հուշիկ գայիր մոտ իմ եզերքին,

Ցոլանար իմ հայելվույն մեջ քու ժըպիտ,

Պղտորելով կապույտ ալիքս ցամքեին:

Ա՜հ, իցի՜վ թե լինեի ես ճառագայթ,

Շողշողայի դեմքիդ վրա վայրիկ մի,

Խաբեի քեզ թ' ես ավելի գեղազարդ,

'Վ անուշաբույր մազերուդ մեջ մարեի:

Այլ ո'չ, անգո'ւթ, եթե տըվիր մեկուն սեր,

Իցի՜վ թ'անոր գերեզմանին քարն լինիմ,

Եվ դու թոշնած գաս շնչել շուրջս... արտասվե՜

Քեզ հըպելու համար հարկ լոկ գոլ շիրիմ...

[Romeo]

ՍԻՐԵԼ

Բույլ մը նայվածք, փունջ մը ժպիտ՝

Քուրա մը խոսք դյութեց իմ սիրտ:

Ես ուզեցի լուռ մենանալ,

Սիրել փըթիթք՝ խորշեր թավուտ,

Սիրել կայծերն երկնի կապույտ,

Առտըվան շաղն, իրիկվան բալ,

Ճակատագրիս սև գիծ կարդալ,

Խոկալ, սուզիլ, ըզմայլիլ սուտ:

Ո՜հ, խուրձ մը վարս, եդեմ մը շունչ՝

Շրջազգեստ մը շրշեց իմ շուրջ:

Ես ուզեցի լոկ ու մինակ

Սըրտակցիլ ջինջ վըտակին հետ,

Հիշատակի չունի նա հետ,

Սիրտ մ'որո մինչ սուզիմ հատակ,

Գտնեմ զիս հոն տժգույն, հստակ,

Գաղտնիք մը ունի-այն՝ անթիվ վետ:

Եթեր մը տրոփ սրտի լսեցի,

Հծծեց. «Կուզե՞ս սիրտ, ե՛կ ինծի»:

Ես ուզեցի սիրել զեփյուռ,

Որ երկնքեն թռչի բեկբեկ,

Նա չը՛ սիրեր խոցել երբեք,

Հոգի մ'որո գաղտնիքն է բույր

Գիտե շոյել երազներ բյուր,

Երկնի բույրն հուշ կածե առ հեք:

Ո՜հ, փունջ մը բոց փըսփըսաց ինձ.

- «Կուզե՞ս պաշտել հոգի մ'անբիծ»:

Ես ուզեցի քընարով մի

Լոկ սիրել հոս, հոս դալկահար,

Պաշտել, գրկել միայն քընար,

Սիրող էակ ճանչել զանի,

Ըստ իմ քըմաց լարել աղի,

Եվ սրտակգիլ սիրողաբար:

Նե մոտեցավ հուշիկ, ըսավ.

- «Քնարդ է ցուրտ սիրտ, և սերըդ՝ ցավ»:

Թոթվեց թևերն հոգիս մոլար,

Ճանչեց ըզնե՝ գեղ ու կըրակ,

Սիրտն անապակ, ինչպես վտակ,

Անմեղ, ինչպես սյուք դալկահար-

Հավատարիմ, ինչպես քնար,

Հրաժեշտ տըվավ կյանքի մենակ:

Բույլ մը նայվածք, փունջ մը ժպիտ՝

Քուրա մը խոսք դյութեց իմ սիրտ:

ՇՆՈՐՀԱՎՈՐ ՆՈՐ ՏԱՐԻ

[Romeo]

My death

When Death's pale angel stands before my face,

With smile unfathomable, stern and chill,

And when my sorrows with my soul exhale,

Know yet, my friends, that I am living still.

When at my head a waxen taper slim

With its cold rays the silent room shall fill,

A taper with a face that speaks of death,

Yet know, my friends, that I am living still.

When, with my forehead glittering with tears,

They in a shroud enfold me, cold and chill

As any stone, and lay me on a bier,

Yet know, my friends, that I am living still.

When the sad bells shall toll - that bell, the laugh

Of cruel Death, which wakes an icy thrill -

And when my bier is slowly borne along,

Yet know, my friends, that I am living still.

When the death-chanting priests, dark browed, austere,

With incense and with prayers the air shall fill,

Rising together as they pass along,

Yet know, my friends, that I am living still.

When they have set my tomb in order fair,

And when, with bitter sobs and wailing shrill,

My dear ones from the grave at length depart,

Yet know, my friends, that I shall be living still.

But when my grave forgotten shall remain

In some dim nook, neglected and passed by, -

When from the world my memory fades away,

That is the time when I indeed shall die!

[Satenik]

ՄՆԱՍ ԲԱՐՅԱՎ

Առտու մը դեռ մթնշաղ՝

Կը ծավալեր շող ու շաղ,

Ծաղկանց մեջ քեզ տեսա ես,

Կը ժըպտեիր լուսնո պես:

Աչերդ սիրո ատրուշան,

Մատներդ էին գիրգ շուշան,

Այտերդ վարդի նոր թերթեր,

Նայվածքեդ ծներ նոր եթեր:

Սիրտըս թըռավ ոտքիդ տակ,

Սիրեցի քեզ, իմս հրեշտակ...

Սիրով եղան ձյուն մազեր,

Ըսին՝ կյանքը երազ էր:

Մինչդեռ դու չես սիրեր զիս,

Մ'իշխեր գոնե տկար սրտիս.

ՈՒր որ երթամ դեմքդ ինձ հետ՝

Նայվածքդ չէ այդ... մահո՜ւ նետ:

Երբ անտառի խորն նըսեմ

Կերթամ լալ՝ լուռ մենաճեմ,

Դարձյալ հոն կգտնես զիս,

Տերևներեն կը խոսիս:

Երբ առվակին եզերքը՝

Նըստիմ սփոփել իմ վերքը՝

Դարձյալ դու կը գտնես զիս,

Ալյաց մեջեն կը ժպտիս:

Երբ լեռները կը փախչիմ՝

Որ չը տեսնեմ քեզ՝ հանգչիմ,

Հողմույն մեջեն կը խոսիս,

Թե՝ դու բնավ չես սիրեր զիս:

Լուսնի լույսով գիշերը

Երբ ցողեն իմ աչերը,

Դարձյալ դու կը գտնես զիս,

Աստղերուն մեջ կը ժըպտիս:

Իսկ գերեզման երբ մտնեմ,

Քեզ հոն պիտի չը գտնեմ...

Մնաս բարյա՜վ... հայուհիս,

Անգո՜ւթ, արցունք մ'ալ չունիս:

[Шалапунька]

[Ani]

[Ani]

Ruseren

МОЯ СМЕРТЬ

Если смерти ангел бледный

Мне предстанет, взор склонив,

Свеет скорбь рукой победной -

Знайте: я, как прежде, жив!

Если светом бледным свечи,

Ложе смерти озарив,

Мне зальют лицо и плечи -

Знайте: я, как прежде, жив!

Если друг, в слезах, быть может,

Льдистым саваном обвив,

В черный гроб меня положит -

Знайте: я, как прежде, жив!

Если колокол застонет -

Смерти страх, ее призыв,

И мой гроб в толпе потонет -

Знайте: я, как прежде, жив!

Если близкие, с рыданьем

Гроб в могилу опустив,

Не промедлят с расставаньем -

Знайте: я, как прежде, жив!

Если ж та могила станет

Всем чужой и навсегда

Память обо мне увянет -

Знайте, что я мертв тогда!

1871

Перевод В. Брюсова

[Aksel.V]

http://users.freenet.am/~tigran/34.html

Հեգ մարդկությամ մեկ ոստը գոս

Հայրենիք մը ունիմ թշվառ,

Չոքնած անոր մեռնիլ՛ աննշան,

Ո՛հ այս ե սոսկ ցավ ինձ համար:

[Romeo]

ՏՐՏՈՒՆՋՔ

է՛, մընաք բարով, աստվա՛ծ և արև,

Որ կըպըլպըլաք իմ հոգվույս վերև...

Աստղ մ'ալ ես կերթամ հավելուլ երկնից,

Աստղերն ի՞նչ են որ, եթե ոչ անբիծ

Եվ թըշվառ հոգվոց անեծք ողբագին,

Որք թըռին այրել ճակատն երկընքին.

Այլ այն աստուծույն՝ շանթերու արմատ՝

Հավելուն զենքերն ու զարդերն հըրատ...

Այլ, ո՛հ, ի՛նչ կըսեմ... շանթահարե՛ զիս,

Աստվա՛ծ, խոկն հսկա, փշրե հյուլեիս՝

Որ ժպրհի ձըգտիլ, սուզիլ խորն երկնի,

Ելնել աստղերու սանդուղքն ահալի...

Ողջո՛ւյն քեզ, աստվա՛ծ, դողդոջ էակին,

Շողին, փըթիթին, ալվույն ու վանկին,

Դու որ ճակատիս վարդն ու բոցն աչերուս

Խըլեցիր՝ թըրթռումս շրթանց՝ թռիչն հոգվույս,

Ամպ տըվիր աչացս, հևք տըվիր սըրտիս,

Ըսիր մահվան դուռն ինձ պիտի ժըպտիս,

Անշուշտ ինձ կյանք մը պահած ես ետքի,

Կյանք մ'անհուն շողի, բույրի, աղոթքի.

Իսկ թե կորնչի պիտի իմ հուսկ շունչ

Հոս մառախուղի մեջ համր անշշունջ,

Այժմեն թո՛ղ անեծք մ'ըլլամ ու կողըդ խըրիմ,

Թո՛ղ հորջորջեմ քեզ. "Աստվա՛ծ ոխերիմ":

Փըրփըրի ներսըս դըժոխքի մ'հանգույն...

Հառաչ մ'եմ հեծող նոճերու մեջ սև,

Թափելու մոտ չոր աշնան մեկ տերև...

Ո՛հ, կայծ տըվեք ինձ, կա՛յծ տըվեք, ապրի՛մ...

Ի՝նչ, երազե վերջ գըրկել ցուրտ շիրի՛մ...

Այս ճակատագիրն ի՛նչ սև է, աստվա՛ծ,

Արդյոք դամբանի մրուրո՞վ է գըծված...

Ո՛հ, տըվե՛ք հոգվույս կրակի մի կաթիլ,

Սիրե՛լ կուզեմ դեռ 'վ ապրիլ ու ապրի՛լ.

Երկնքի աստղե՛ր, հոգվույս մեջ ընկե՛ք,

Կա՛յծ տըվեք, կյա՛նք՝ ձեր սիրահարին հեք:

Գարունն ո՛չ մեկ վարդ ճակտիս դալկահար,

Ո՛չ երկնի շողերն ժըպիտ մ'ինձ չե՛ն տար.

Գիշերն միշտ դագաղս, աստղերրը ջահեր,

Լուսինն հար կուլա, խուզարկե վըհեր.

Կըլլան մարդիկ, որ լացող մը չունին,

Անոր համար նա դրավ այդ լուսին.

Եվ մահամերձն ալ կուզե երկու բան,

Նախ կյա՛նքը, վերջը լացողմ'իր վրան:

Իզո՛ւր գրեցին աստղերն ինծի ՍԵ՛ր

Եվ իզո՛ւր ուսույց բուլբուլն ինձ ՍԻՐԵԼ,

Իզո՛ւր թավուտքներ լըռեցին իմ շուրջ,

Գաղտնապահ տերևք չառին երբեք շունչ,

Որ չը խռովեն երազքըս վսեմ,

Թույլ տըվին, որ միշտ ըզնե երազեմ,

Եվ ի զո՛ւր ծաղկունք՝ փըթիթներ գարնան՝

Միշտ խնկարկեցին խոկմանցըս խորան...

Ո՛հ, նոքա ամենքը զիս ծաղրեր են...

ԱՍՏՈՒԾՈ ԾԱՂՐՆ Է ԱՇԽԱՐՀՆ ԱԼ ԱՐԴԵՆ...

[SAS]

ՊԱՐՈՒՅՐ ՍԵՎԱԿ---- ՄԵՐ ՔՆԱՐԵՐԳՈՒԹՅԱՆ ՎԱՀԱԳՆԸ

[Romeo]

Ի՞ՆՉ ԿԸՍԵՆ

Ինծի կըսեն.-"Ինչո՞ւ լուռ ես"-

"Ո՜հ, միթե բառ կամ խոսք ունի՞

Արշալույսը, որ կըբռնկի,

Զի անհուն է այն ալ ինձ պես":

Ինծի կըսեն.-"Միշտ տխուր ես"-

"Ինչպե՞ս չըլլամ, մեկիկ մեկիկ

Թոթափեցան գլխուս աստղիկք...

Արշալույս մը չանցավ սրտես":

Ինծի կըսեն.- "Կրակոտ չես,

Լճակի մը պես ես մեռած.

Դալկահար՝ դեմքդ ու հայեցված",-

"Ո՜հ, հատակն են իմ փրփուրներ":

Ես ինձ կըսեմ.-"Ժամդ է հասեր,

Քու երկրորդ սև մորդ գընա՛ գոգ,

Գերեզմա՛ն, հոն գտնես դու գոգ,

Վարդեր, թրթռում, թռիչ ու աստղեր...":

[Romeo]

ԴՐԺԵԼ

Փունջ մը կնճիռ, բույլ մը կայծակ,

Դժոխք մ' անեծք խոցեց հոգյակս:

Ես ուզեցի պաշտել ըզնե,

Սիրել ժըպիտքն՝ փըթիթք անհուն,

Սիրել աստղերն սև աչերուն,

Եվ այն խոկումն, որ մթագնե

Պայծառ ճակատն՝ այն ամպըն է,

Որ կըշպարե դեմքը լուսնույն:

Գիշեր մը սուգ, ադունդ մ'հառաչ

Հուզեց ներա հոգին ու լանջ:

Ես ուզեցի միշտ քովն ըլլալ,

Մըտիկ ընել թընդյուն սրտին,

Շնչել, խմել ներա հոգին,

Եվ շոշափել լոկ ձյունափայլ

Ծոծրակին վրա ծալ ծալ

Թափող վարսից ալյակք ծըփին:

Օվկեան մը տըրտունջ լսեցի,

"Զիս կընեղե՛ս" հըծծեց ինծի:

Ես ուզեցի քընար մ'ըլլալ

Ներա ձեռքին տակ հռացող,

Ներա հոգվույն խորն հիացող,

Թեթև պատկեր մ'ըլլալ շարժյալ,

Մոռնալ զիս, լոկ ըզնե խոկալ՝

Կվառե երազ մ'որուն մեկ շող:

Ամպրոպ մը սաստ ցընցեց հոգիս,

Գոչեց.- "Սիրել չե՛ս կրնար զիս":

Ի զո՛ւր սիրտըս մըխաց առջին՝

Խընկարկելու սիրտն անապատ,

Ցուցի իրեն ճակատս գունատ,

Կուրծըս գոգած՝ մառն իմ աչքին,

Ի զո՛ւր շուրթերս դողդոջեցին,

Զինքը սիրելս հըծծեցին հայտ:

Նե հեռացավ ինձնե, ըսա՝

- "Բա՛վ սիրեցի քեզ, մնաս բարյա՛վ":

Որոտացին խոկմանցս ամպեր,

Կայծակնահար ըրին հոգիս,

Մոխիր դարձան երազներս հիս,

Ճակատագիրս խնծղաց ի վեր,

Խորշ մը կար, որ զիս չէր ծաղրեր,

Այն՝ լուռ փոսն էր գերեզմանիս...

Փունջ մը կնճիռ, բույլ մը կայծակ,

Դժոխք մ'անեծք խոցեց հոգյակս:

[Nazel]

Церемония перезахоронения останков ( фрагментов черепа) известного западноармянского поэта Петроса Дуряна в мемориальной стене ереванского Пантеона им. Комитаса пройдет в четверг, сообщает сайт Минкульта Армении.

Согласно сообщению, с этой целью с могилы поэта на армянском кладбище в стамбульском квартале Скютар в Ереван будет доставлена горсть земли.

В 1957 году решением стамбульской мэрии участок армянского кладбища в квартале Скютар был выделен под строительство дороги.

Армянский патриархат Константинополя позаботился о том, чтобы могилы, расположенные на этом участке, были перемещены вглубь кладбища.

В их числе оказалась также могила Петроса Дуряна с надгробным памятником. Фрагменты черепа Петроса Дуряна были доставлены в Патриархат и хранились там более десяти лет.

Позже, в конце 60-ых, следующий Константинопольский Патриарх Шнорк Галустян тайно привез останки в Армению и вручил их ныне покойному Католикосу Всех Армян Вазгену Первому, который, в свою очередь передал останки в Музей литературы и искусства имени Егише Чаренца.

В 1970 году ученый совет музея принял решение обратиться к антропологу Андранику Чахаряну, с предложением о воссоздании облика Дуряна с помощью фрагментов черепа, что и было сделано. Затем останки поэта были вновь возвращены в музей.

Вопрос перезахоронения останков обсуждался на протяжении всех этих лет. И после совместных обсуждений с участием Министерства культуры, мэрии Еревана, МИД, Союза писателей, Института литературы НАН Армении имени Абегяна и Первопрестольного Святого Эчмиадзина было принято решение о перезахоронении останков выдающегося поэта в мемориальной стене Пантеона имени Комитаса.