Jump to content

Армянское музыкальное наследие: ГУСАН ШЕРАМ


Recommended Posts

«Հայ երաժշտական ժառանգություն» նախագծի երկրորդ թողարկումը նվիրված է անվանի հայ աշուղ Գուսան Շերամին:

The second part of "Armenian Musical Heritage" project is dedicated to the great armenian asugh, Gusan Sheram's works and biography. The thread, when possible, is presented also in English.

Итак, второй выпуск проекта "Армянское музыкальное наследие" посвящён одному из самых любимых в народе армянских ашугов, великому Гусану Шераму. Тема, по возможности, представлена и на русском языке.

Edited by Karmir
Link to post
Share on other sites

ԿԵՆՍԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ

Մեծ աշուղ Շերամը (իսկական անունը Գրիգոր Տալյան) ծնվել է Ալեքսանդրոպոլ (այժմյան Գյումրի) քաղաքում 1857 թվականի մարտի 20-ին: Փոքր հասակից նա շփվել է աշուղական մթնոլորտի հետ, սովորել և վարպետացել երգեցողական և աշուղական երգարվեստում: 1900 թվականին «Ալեքսանդրոպոլ» ամսագրում առաջին անգամ լույս է տեսնում նրա «Պարտեզում վարդ էր բացված» երկը, իսկ 1907 թվականին՝ առաջին երկերի ժողովածուն:

Նրա արվեստը հանդիսանում է հայկական աշուղական երգարվեստի «դասական» օրինակ: Այն հիմնված է հայկական ժողովրդական և աշուղական երաժշտական ոճերի ռիթմերի և կանոնների վրա:

Անվանի գուսանը վախճանվել է 1938 թվականին Երևան քաղաքում:

Գուսան Շերամի ստեղծագործական ժառանգութունը բավականին մեծ է: Նրա երգերը շատ սիրված են ժողովրդի կողմից և հանդիսանում են են հայ աշուղական երգարվեստում լավագույններից մեկը:

Edited by Karmir
Link to post
Share on other sites

BIOGRAPHY

Gusan Sheram (Grigor Talyan), was one of the most celebrated aghughs (folk musician and songwriters) of Armenia. Like Sayat Nova, Sheram created songs (playes) in pure Armenian tradition.

He was born Born in Alexandrapol (currently Gyumri) in 1857. Little Grigor spent most of his time at his father's café, which was a gathering place for gousans. After his father's death Sheram worked different day jobs and on his free time learned to play Armenian folk instruments. Soon he made a small group with like-minded musicians and performed in Yerevan, Tbilisi, Astrakhan and other cities in the Caucasus.

His first song-poem "Partezum Varder Batsvats" was published in 1900, in an Alexandrapol magazine. In 1907 Sheram had his "Love and Fight" songbook published, which included a song about Carl Marx.

Famous Armenian ashugh died in 1938 in Yerevan.

Sheram's music influenced not only generations of folk artists but also many classical composers who were interested in Armenian folklorism. One of them, California based young composer Edward Manukyan, said:

"In Sheram's music human individuality is almost reduced to zero, its spirit is so profoundly national. It seems he sings from the hearts of all his people. That's why he is genius, and centuries will pass before people really discover him."

from http://www.classical-composers.org submitted by Zeitun Sarkisian

Edited by Karmir
Link to post
Share on other sites

БИОГРАФИЯ

Выдающийся армянский ашуг Шерам (Григор Тальян) родился в г. Александрополь (ныне Гюмри) в 1857 году. Будущий ашуг с детства рос в среде ашугских собраний и с юных лет приобщался к игре на народных инструментах и ашугскому мастерству.

Получив ашугское посвящение под именем Шерам, что переводится как "шелкопряд" и отмечает мастерство и трудолюбие великого гусана, Шерам прославился на всю Армению как один из лучших армянских ашугов.

Великий ашуг скончался в 1938 году.

Его творческому гению принадлежат такие знаменитые и любимые в народе произведения как "Kezanitz mas chounim", "Sirounner mik neghena...", "Mi bala e", "Na mi naz uni", "Dun im musan es...", "Sarer kaghachem", "Shorora" и многие-многие другие. Творчество Шерама занимает одно из главных мест в армянском ашугском музыкальном искусстве.

Edited by Karmir
Link to post
Share on other sites

Ահա Շերամի ամենահայտնի և ամենասիրված երգերից մեկը: Վայ՛ելեք այս գեղեցիկ կատարումը :up:

Բառերն արտատպում են Հայ Երգանիից, Գայանեի մոտից:

Նա Մի Նազ Ունի

Եկան գարնան անուշ օրեր,

Ծաղկով լցվան դաշտեր, ձորեր,

Յարս զուգվել, սեյրան կերթա`

Հագած կապած ալվան շորեր:

Նա մի նազ ունի,

Նազ ունի, նազ ունի,

Ձեռքին սազ ունի,

Սազ ունի, սազ ունի,

Չալելով սեյրան կերթա,

Դարձել է ջեյրան` կերթա...

Արտուտն եկավ մըտավ արտը,

Բըլբուլն իջավ գըրկեց վարդը,

Հազար սիրուն, հազար հեքիմ

Չեն իմանա սրտիս դարդը:

Նա մի նազ ունի,

Նազ ունի, նազ ունի,

Ձեռքին սազ ունի,

Սազ ունի, սազ ունի,

Չալելով սեյրան կերթա,

Դարձել է ջեյրան` կերթա...

Հավքերն եկան երամ-երամ,

Անուն ունիմ` աշուղ Շերամ,

Էնքան պիտի յարիս կանչեմ,

Տեյմոր վառվիմ որպես Քյարամ:

Նա մի նազ ունի,

Նազ ունի, նազ ունի,

Ձեռքին սազ ունի,

Սազ ունի, սազ ունի,

Չալելով սեյրան կերթա,

Դարձել է ջեյրան` կերթա...

ՆԵՐՔԱՇԵԼ/DOWNLOAD/СКАЧАТЬ

1. Վ. Խաչատրյան / V. Khachatryan / В. Хачатрян

Ներքաշել // Download // Скачать (4,0 Мб)

Edited by Karmir
Link to post
Share on other sites

Անդրանիկին (Իբրև Արծիվ)

Իբրև արծիվ սավառնում ես լեռ ու ժայռ,

Թնդացնում ես երկինք, գետինք տենչավառ,

Սուրբ անունդ պետք է հիշվի դարեդար.

Հսկա լերինք քեզ ապաստան, Անդրանի՛կ:

Թշնամիներ երբ լսեն քո անունը,

Օձերի պես պիտ սողան իրանց բույնը,

Երակներիդ ազնիվ քաջի արյունը

Չցամաքի մինչ հավիտյան, Անդրանի՛կ:

Հայոց կուսանք դափնյա պսակ թող հյուսեն,

Քնքույշ ձեռամբ քո ճակատը պսակեն,

Գոհարներով անվախ կուրծքդ զարդարեն,

Կեցցե՛ս հավետ դու անսասան, Անդրանի՜կ:

Հայաստանի սոխակները քեզ համար

Թող դայլայլեն գիշեր-ցերեկ անդադար

Անհաղթ մնաս դու քաջ, կռվի սիրահար,

Հայրենիքին տեր ու պաշտպան, Անդրանի՛կ:

1904

ՆԵՐՔԱՇԵԼ/DOWNLOAD/СКАЧАТЬ

1. Հովհաննես Բադալյան / Hovhannes Badalyan / Ованнес Бадалян

Ներքաշել // Download // Скачать (5,2 Мб)

Edited by Karmir
Link to post
Share on other sites

Файлы на новом, быстром хостинге. Спасибо Давиду :victory:

Link to post
Share on other sites
Ահա Շերամի ամենահայտնի և ամենասիրված երգերից մեկը: Վայ՛ելեք այս գեղեցիկ կատարումը :up:

Ջա՛ն: Շնորհակալություն, Կարմիր: :flower:

Իսկ էն Անդիի ձայնալարերը կտրել է պետք, որ նման գեղեցիկ երգերը չայլանդակի...

Link to post
Share on other sites
Ջա՛ն: Շնորհակալություն, Կարմիր: :flower:

Իսկ էն Անդիի ձայնալարերը կտրել է պետք, որ նման գեղեցիկ երգերը չայլանդակի...

Համամիտ եմ :flower:
Link to post
Share on other sites

Դուն Իմ Մուսան Ես

Դուն իմ մուսա՜ն ես,

Առանց քեզի երգել չեմ կարող:

Սրտիս տավի՜ղը

Բացի քեզնից էլ չունիմ լարող:

Սի՜րուն սև աչերուդ,

Կա՜րմիր վարդ այտերուդ,

Շանթ ունքերուդ,

Շուխ մազերո՜ւդ,

Էլ ինչ սուրմա է,

Հարկավոր էդ աննման փերուն:

Զարդ ու զարդարանք

Ինչիդ է պետք, դուն անգին զարդ ես:

Մարմինդ զուգված

Ալ խալերով, դրախտի ղուշ ես:

Սի՜րուն սև աչերուդ,

Կա՜րմիր վարդ այտերուդ,

Շանթ ունքերուդ,

Շուխ մազերո՜ւդ,

Էլ ինչ սուրմա է,

Հարկավոր էդ աննման փերուն:

Ափսոս ջահել ես,

Նոր ես ծաղկել, ՞՞՞՞՞՞ գարնան:

Քեզ ջան եմ տալի, չես հասկանում,

Անգութ հոգեհան:

Սի՜րուն սև աչերուդ,

Կա՜րմիր վարդ այտերուդ,

Շանթ ունքերուդ,

Շուխ մազերո՜ւդ,

Էլ ինչ սուրմա է,

Հարկավոր էդ աննման փերուն:

ՆԵՐՔԱՇԵԼ/DOWNLOAD/СКАЧАТЬ

1. Ռուբեն Մաթևոսյան (՞) / Ruben Matevosyan (?) / Рубен /Матевосян (?)

Ներքաշել // Download // Скачать (4,1 Мб)

Edited by Karmir
Link to post
Share on other sites
Դուն Իմ Մուսան Ես

Դուն իմ մուսա՜ն ես,

Առանց քեզի երգել չեմ կարող:

Սրտիս տավի՜ղը

Բացի քեզնից էլ չունիմ լարող:

Սի՜րուն սև աչերուդ,

Կա՜րմիր վարդ այտերուդ,

Շանթ ունքերուդ,

Շուխ մազերո՜ւդ,

Էլ ինչ սուրմա է,

Հարկավոր էդ աննման փերուն:

Զարդ ու զարդարանք

Ինչիդ է պետք, դուն անգին զարդ ես:

Մարմինդ զուգված

Ալ խալերով, դրախտի ղուշ ես:

Սի՜րուն սև աչերուդ,

Կա՜րմիր վարդ այտերուդ,

Շանթ ունքերուդ,

Շուխ մազերո՜ւդ,

Էլ ինչ սուրմա է,

Հարկավոր էդ աննման փերուն:

Ափսոս ջահել ես,

Նոր ես ծաղկել, ՞՞՞՞՞՞ գարնան:

Քեզ ջան եմ տալի, չես հասկանում,

Անգութ հոգեհան:

Սի՜րուն սև աչերուդ,

Կա՜րմիր վարդ այտերուդ,

Շանթ ունքերուդ,

Շուխ մազերո՜ւդ,

Էլ ինչ սուրմա է,

Հարկավոր էդ աննման փերուն:

ՆԵՐՔԱՇԵԼ/DOWNLOAD/СКАЧАТЬ

1. Ռուբեն Մաթևոսյան (՞) / Ruben Matevosyan (?) / Рубен /Матевосян (?)

Ներքաշել // Download // Скачать (4,1 Мб)

jaaaan!! ay es urish baaaaaaaan! :brows: :up:

Link to post
Share on other sites

Եվս մի քանի հոյակապ երգեր, հայ երգի վարպետների կատարմամբ: Ցավոք բառերը չեմ տպում, դժվար ե ըմբռնել: Եթե ունեք կամ գիտեք, խնդրում եմ տպեք:

A few more brilliant songs by Sheram. Unfortunately, the lyrics is difficult to hear. If you have them, please, type here.

Ещё несколько песен Шерама. К сожалению, слова трудно разобрать, если вы их знаете, пожалуйста, напечатайте тут.

1. Վալյա Սամվելյան/Valya Samvelyan/Валя Самвелян «Անջիգյար, Անջիգյար» ("Anjigyar, Anjigyar") (4,0 Mb)

2. Արաքսյա Գյուլզադյան/Araksya Gyulzadyan/Араксия Гюльзадян «Թառլան-Թառլան» ("Tarlan-Tarlan") (3,8 Mb)

3. Օֆելյա Համբարձումյան/Ofelya Hambartsumyan/Офелия Амбарцумян «Շորորա» ("Shorora") (4,4 Mb)

4. Ռուբեն Մաթևոսյան/Ruben Matevosyan/Рубен Матевосян«Փնջլիկ-Մնջլիկ» ("Phnjlik-Mnjlik") (3,0 Mb)

Edited by Karmir
Link to post
Share on other sites

Տեքստում կարող են լինել վրիպումներ:

Սարեր Կաղաչեմ

Սարեր կաղաչե՜մ, իջեք, ցածրացեք,

Գնում եմ յա՜րիս, մեկ ճամփա բացեք:

Թե Աս՜տված կսիրեք, ճամփես մի՜ք փակի,

Շատ եմ պապագե՜լ, սիրտս կշտապի:

Կարո՜տ, ախ կարո՜տ, ջիգյարս էր յարոտ,

Հե՜յ, ճամփես չափիմ փշոտ ու քարոտ:

Ջահել հասակից սիրեցի նրան,

Բայց ՞՞՞՞՞՞՞ մարդիք խլեցին տարան:

Շերամ ՞՞՞՞՞, յարիդ սիրտն է սառել,

Էլ ի՞նչ ես իզուր Փարվանա դառել:

Չոքել կաղաչես, սարին ու քարին,

Ուրի՜շն է տիրել քո սիրած յարին:

ՆԵՐՔԱՇԵԼ/DOWNLOAD/СКАЧАТЬ

1. Նորայր Մնացականյան /Norayr Mnatsakanyan/Норайр Мнацаканян

Ներքաշել//Download//Скачать (4,5 Mb)

Edited by Karmir
Link to post
Share on other sites

Սիրուններ Միք Նեղենա

Սիրուննե՜ր, մ՛իք նեղենա,

Որ ես իմ յարին եմ գովում,

Դուք իմ դարդը չեք իմանում,

Է՛լի յարիս եմ գովում,

Ե՛լի փերուս եմ գովում,

Սիրունի՜կ յարի՛ս եմ գովում:

Թեկու՜զ լինեք աղավնյակ,

Ճախրելով վեր բարձրանաք,

Թևիկներըդ լայն բած արած,

Է՛լի յարիս եմ գովում,

Ե՛լի փերուս եմ գովում,

Սիրունի՜կ յարի՛ս եմ գովում:

Ամե՜նքըդ մեկ-մեկ փերի

Աչքիս առաջ ման եք գալի,

Բայց ինձ չե՜ք կարող գերի,

Է՛լի յարիս եմ գովում,

Ե՛լի փերուս եմ գովում,

Սիրունի՜կ յարի՛ս եմ գովում:

ՆԵՐՔԱՇԵԼ/DOWNLOAD/СКАЧАТЬ

1. Օֆելյա Համբարձումյան/Ofelya Hambartsumyan/Офелия Амбарцумян

Ներքաշել//Download//Скачать (2,4 Mb)

Link to post
Share on other sites
  • 1 year later...

Լավ թեմա է:

Ավելացնեմ, որ "Շերամ" անունը Գրիգոր Տալյանը ստացել է բանաստեղծ Հովհաննես Հովհաննիսյանից 1914 թվին: Բանաստեղծը, լսելով աշուղին, նրան իբրև "մետաքսի նման" նրբին երգեր հորինողի, անվանել է Շերամ (մետաքսագործ):

ԱՉՔԸԴ ԽՈՒՄԱՐ

Գարուն սիրուն անուշ յար,

Արի, դարդիս արա ճար,

Ես քեզ համար էրվում եմ,

Դու նստել ես բեխաբար:

Աչքըդ խումար,

ՈՒնքըդ կամար,

Անուշիկ յար,

Արի տար:(2)

Իզուր սիրտս քեզ տվի,

Ալ օրս փոխվեց սևի,

Դարդես հեչ խաբար չունիս,

Թողիր կարոտ արևի:

Նվեր կուտամ, ինչ կուզես,

Ինձ մի' թողնի սևերես,

Քուն չունի, դադար չունիմ,

Գոնե մեկ օր արի տես:

Վարդս թողի հեռացա,

Բան ու գործս մոռացա,

Մալ ու մուլքս վատնեցի,

Վառ էշխեդ աշուղ դարձա:

Link to post
Share on other sites

Join the conversation

You can post now and register later. If you have an account, sign in now to post with your account.

Guest
Reply to this topic...

×   Pasted as rich text.   Paste as plain text instead

  Only 75 emoji are allowed.

×   Your link has been automatically embedded.   Display as a link instead

×   Your previous content has been restored.   Clear editor

×   You cannot paste images directly. Upload or insert images from URL.

×
×
  • Create New...