Jump to content

Կրոն (աղանդ) եւ Հավատ


Recommended Posts

Պարբերաբար անդրադառնալով կրոնին եւ հավատին` փորձում ենք մեր ընթերցողներին ցույց տալ դրանց էական տարբերությունը: Ազգային լինում է միայն հավատը` Ազգային Հավատ, որը հիմնված է լինում ՏԻԵԶԵՐԱԿԱՐԳ-ի եւ ազգային (մեր դեպքում` Հայ) Աստվածների երկրպագության վրա: Կրոնը չի կարող ազգային լինել, քանի որ իր էությամբ ազգամերժ է եւ, իբր համամարդկային որակվելով, դառնում է այդ բառի պես անդեմ... Իսկ Աստվածներ ունենում են միայն բնական ազգերը... Մնացյալը սին են եւ հավատախաղի հետեւանք...

Այսինքն` ինչքան էլ թմբկահարեն, թե քրիստոնեական կրոնը ազգային է, դրանից «մածունը չի սեւանում», եւ ամեն բան պարզ է` ինչպես «սպիտակ»-ը: Հրեական հուդայականության գլխավոր Աստված Եհովան է քրիստոնեական կրոնի պաշտամունքը, ինչքան էլ հայ եկեղեցին խուսափի նրա անունը տալուց եւ անընդհատ արծարծի Քրիստոսի անունը: Եթե Հիսուսը համարվում է Եհովայի որդին, ապա ի՞նչ տարբերություն` հո՞րն են պաշտում, թե՞ որդուն...

Իրականում դեռ պետք է ճշտվի` իրո՞ք Եհովա անունը կա հրեական Աստվածների շարքում, թե՞ այն հորինված է այլոց համար, ինչպես նրա պաշտամունքն ու դեպի նրան տանող (այսինքն` ոչ մի տեղ չտանող) կրոնական տեսությունները...

Իսկ կրոններն էլ իրենց հերթին մասնատված են աղանդների, եւ ապազգային կրոնագաղափարական տեսությունները աղանդների տեսքով ծառայում են արդեն «երկրային աստվածներին»` այս կամ այն մութ ուժերին...

Մեծ հաշվով կրոնները հին հավատների աղանդներն են, քանզի ստեղծվել են հին հավատքային տեսությունների, տոների ու ծեսերի վրա:

Եհովա

Հուդայականության գերագույն Աստվածն է (որին «սեփականաշնորհել» են նաեւ քրիստոնյաները): Սկզբնապես համարվել է Հուդա ցեղի, իսկ հրեական ցեղերի միաձուլումից ու նստակյաց կյանքի անցնելուց հետո (Ք.ա. 11-րդ դար)՝ բոլոր ցեղերի գլխավոր Աստվածը (իրականում համարել են տվել): Պատկերվել է առյուծի, ցուլի, ապա` մարդու կերպարանքով:

Հուդայական պետության եւ թագավորական իշխանության ծագումը պայմանավորվել է Եհովայի՝ որպես միակ Աստծո եւ «երկնային թագավորի» գաղափարով: Դրա համաձայն՝ «Եհովան՝ տիեզերքի արարիչն ու տերը, ահեղ է, վրիժառու, ամենակարող, մարդու, հատկապես հրեա ժողովրդի ճակատագրի որոշողն ու տնօրինողը»: Ահա, թե ով է այսօրվա քրիստոնյա (նաեւ շատ հայերի) աստվածը: Մեր Աստվածներին չաստվածներ ասող տխմարները պաշտում են մի չաստծու (իրար տրորելով առաջ են գցվում` Եհովայի... ինչ որ տեղը... մտնելու համար), ում գոյությունը, ըստ ամենայնի, զուտ քաղաքական բնույթի է (հրեաների աշխարհակուլ ծրագրերի համար), քան` կրոնա-հավատամքային... Ք.ա. 10-րդ դարի կեսերին, Սողոմոն Իմաստունը Երուսաղեմում կառուցել է Եհովայի տաճարը. միայն այնտեղ է թույլատրվել զոհ մատուցել նրան: Ք.ա. 7-րդ դարից ավելի է շեշտվել Եհովայի բացարձակ իշխանությունը, արգելվել է մյուս ցեղերի աստվածների հանդիսավոր պաշտամունքը (Հայ Աստվածների դեմ հավատքային պայքարն ու անմակարդակ, ծախու-օտարահաճ զազրախոսությունները այստեղից է...): Եհովայի գոյությունը մեզ համար դեռ չապացուցված է...

Եհովայի վկաներ

Աղանդ, որը հիմնադրել է Չարլզ Թեյզ Ռասելը 1872թ. ԱՄՆ-ում: Այսօր տարածվել է աշխարհի գրեթե բոլոր երկրներում:

«Եհովայի վկաներ» անունը որդեգրել է Ռասելի հաջորդը՝ Ժոզեֆ Ֆրանկլին Ռուդերֆորդը (1869-1942թթ.), 1931թ.: Նա Ռասելի ժողովրդավարական սկզբունքները փոխարինել է աստվածապետական համակարգով: Ռուդերֆորդի քաղաքականությունը շարունակել է նրա հաջորդը՝ Նաթան Հոմըր Նորը, որը հիմնել է «Աստվածաշնչի դիտարան դպրոցը» (Բրուքլին, Նյու Յորքի նահանգ), ուր քարոզիչներ ու ղեկավարներ են պատրաստվում: Նորի տնօրինությամբ՝ մի խումբ «վկաներ» նոր ձեւով են թարգմանում «Սբ. գիրքը»:

Սրանք հավատում են, որ Եհովան ճշմարիտ Աստվածն է, իսկ «վկաները»՝ Աստծո ընտրյալ հետեւորդները: «Վկաները» որեւէ կապ չունեն քրիստոնեական մյուս աղանդների հետ եւ հակառակ են պետություններին: Նրանք աշխարհի ղեկավարությանն ու քաղաքական կուսակցություններին համարում են սատանայի դաշնակիցներ: Նրանք չեն ողջունում որեւէ երկրի դրոշակ, մերժում են զինվորական ծառայությունը եւ չեն մասնակցում ընտրություններին (բայց հիմա «քոքվել» են, շահարկում են իրենց «ձայները»): Ըստ նրանց՝ եկեղեցիներն ու մյուս աղանդները գործադրում են սատանայի կամքը. այդ պատճառով՝ քահանա, եկեղեցի, ուխտ եւ այլն բառերը չեն օգտագործում:

Եհովայի վկաների նպատակն է հաստատել Աստծո թագավորությունը: Նրանք կարծում են, որ Աստծո պետությունը պիտի իրականանա Արմագեդոնից հետո: Ընդունում են Դանիել մարգարեին եւ «Հայտնության գիրքը» որպես աշխարհի գործերի Աստծո ժամանակացույց եւ մարդու ճակատագրի որոշիչ:

Ըստ Հայտնության հաշվարկների, Ռասելը հաստատել է, թե 1874թ. պիտի լինի Քրիստոսի «անտեսանելի վերադարձի» տարին, իսկ 1914-ին՝ Քրիստոսի 2-րդ գալուստը ու վերջ «հեթանոսական ժամանակներին»: Սակայն, ինչպես բոլոր «սրբերը»՝ սխալվել է... Վերադարձ չի լինելու, քանզի վերադարձող եւ վերադարձնող չկան իրականում... Իսկ հեթանոսական` արիադավանության ժամանակները ի հակառակ սրանց` վերադառնում են...

Նրանց համար Քրիստոսը Աստծո ներկայացուցիչն է. Նա եկել է հաստատելու Աստծո պետությունը եւ վերահաշտեցնելու մարդուն՝ Աստծո հետ: Եհովայականները մերժում են դժոխքի գաղափարը, իսկ հավիտենական կյանքը համարում են անխուսափելի: «Վկաների» համար մահը շիջում է միայն: Նրանք Գերմանիայում եւ Առանցքի երկրներում ենթարկվել են հալածանքի, իսկ շատ երկրներում նրանց գործունեությունն ընդհանրապես արգելված է (ցավոք՝ ոչ ՀՀ-ում եւ ԼՂՀ-ում):

«Վկաներն» իրենց հավաքատեղին կոչում են «Թագավորության սրահ»: Մկրտվում են սուզվելով ջրի մեջ, չեն ընդունում ամուսնալուծումը՝ բացի խարդախության (շնության) դեպքերից, դեմ են արյան փոխներարկմանը: Նրանք պարտավոր են շաբաթական 5 ժամ մասնակցել «Թագավորական սրահի» հավաքներին եւ երկար ժամեր - որքան հնարավոր է - տրամադրել տուն առ տուն քարոզելուն (հոգեւորսության տխուր առաջատարներն են):

Յուրաքանչյուր «Թագավորական սրահ» ունի իր շրջանը, իսկ ամեն «վկա»՝ քարոզելու եւ գիրք ու գրականություն բաժանելու իր շրջանակը:

Հրատարակում են «Դիտարան» կիսամսյա հանդեսը եւ նրա հավելված «Արթնացիր»-ը, որը 1980թ. տպագրվում էր 10 մլն. օրինակ տպաքանակով՝ 80 լեզուներով:

Պավլիկյան Շարժում

Ծագել է Հայաստանում, ապա տարածվել Բյուզանդական կայսրության փոքրասիական շրջաններում:

Ըստ բյուզանդական աղբյուրների՝ «պավլիկյան» անվանումն առաջացել է հայազգի Կալինիկեյի որդի Պողոսի (Պավղոս) անունից: Ենթադրվում է, որ Պավլիկյան շարժումը առաջացել է 5-րդ դարի վերջին: Պավլիկյաններն առաջին անգամ հիշատակվում են Դվինի 554թ. եկեղեցական ժողովի ընդունած «Ուխտ միաբանության Հայոց աշխարհիս» թղթում: Հայկական եկեղեցին դաժան պատիժներ է սահմանել եւ խիստ կանոններ է մշակել Պավլիկյան շարժման (նաեւ` Թոնդրակյան եւ Արեւորդիների) դեմ: Հալածանքներից խուսափելու համար, Պավլիկյանները 7-րդ դարի սկզբից կենտրոնացել են Հայաստանի արեւմտյան շրջաններում՝ Բյուզանդիայի եւ Արաբական խալիֆայության սահմանում, եւ օգտվելով 2 տերությունների հակամարտությունից, վաղ քրիստոնեական հավասարության սկզբունքով համայնքներ են հիմնել: Այս դարում շարժումը հասնում է այնպիսի չափերի, որ Բյուզանդական կայսրությունը զինված արշավանք է կազմակերպում նրանց դեմ: 8-րդ դարում շարժումը վերածվել է ժողովրդական ապստամբության, ստեղծվել են կանոնավոր զինված ուժեր: 872թ. պավլիկյանները պարտվում են, բայց մինչ այդ բազմաթիվ հաղթական կռիվներ են մղում կայսերական բանակների դեմ: Պավլիկյան շարժմանը մասնակցում էին Հայաստանի եւ հարեւան երկրների ժողովուրդների ներկայացուցիչներ:

Պավլիկյան շարժման գաղափարախոսության կրոնափիլիսոփայական հիմքը բարու (տեր երկնի) եւ չարի (արարիչ աշխարհի) աստվածների ընդունումն էր: Նյութական աշխարհն ստեղծողը չարի աստվածն է, որը աշխարհը լցրել է չարիքով ու անարդարությամբ: Բարու աստվածը իշխանություն ունի միայն հոգու վրա եւ չարի իշխանության վերացումից հետո իշխելու է աշխարհին:

Հակադրվելով եկեղեցուն՝ պավլիկյաններն իրենց անվանել են «իսկական քրիստոնյաներ»: Վկայակոչելով վաղ քրիստոնեական սկզբունքները` նրանք ժխտել են քրիստոնեական համարվող աստվածամոր, մարգարեների, սրբերի պաշտամունքը, հաղորդությունը, խաչը, մկրտությունը, ծեսերն ու խորհուրդները, եկեղեցական նվիրապետությունը եւ ընդհանրապես եկեղեցին ու վանականությունը: Աստվածաշունչ մատյանից ընդունել են Նոր Կտակարանը (առանց Պետրոս առաքյալի թղթերի եւ Հին Կտակարանի ջհուդապաշտության), կնոջը համարել են հանրության հավասար անդամ, ամուսնությունն իրականացրել են աշխարհիկ ձեւով:

Պավլիկյան շարժման ճնշումից հետո, գաղափարները պահպանվել են Հայաստանում, ծնունդ տվել Թոնդրակյան առավել զորավոր շարժմանը: Բյուզանդական կայսրությունը Պավլիկյան շարժման շատ մասնակիցների բռնի գաղթեցրել է Թրակիա եւ Մակեդոնիա, որտեղ նրանց ազդեցությամբ բռնկվել է Բոգոմիլների շարժումը: Պավլիկյաններին են կապվում նաեւ Արեւմտյան Եվրոպայում միջնադարում սկիզբ առած մի շարք շարժումներ եւ նորարարություններ: Անգլիացի պատմաբան է. Գիբբոնի բնորոշմամբ՝ «Բավլիկյան շարժումը ցնցեց Արեւելքը եւ լուսավորեց Արեւմուտքին»...

Վահագն Նանյան

"Լուսանցք" Թիվ 132, հունվարի 15 - 21, 2010թ.

ՎԱՀԱԳՆԱԿԱՆՉ

Link to post
Share on other sites
ՎԱՀԱԳՆԱԿԱՆՉ

Տիեզերքի Արարիչն է մեր Միակ Տերը եւ Բարձրյալը, այլ ոչ թե մարդու զավակը....

Հրէաների երգն էք երգում...

Կամ էլ տաջիքների պէս մնում է երգեք- Ալլահ ակբար

Գենտտիկա - մէկ բան ասէմ, որ Հայկի գենետիկան Ձեր մէջ հաստատ չկա

Link to post
Share on other sites
Հրէաների երգն էք երգում...

Հիմնավորի'ր

Կամ էլ տաջիքների պէս մնում է երգեք- Ալլահ ակբար

Քո ալելույան ի՞նչ է, եթե ոչ ալլահ: Թե՞ հնչեղության տարբերությունը հնարավորություն է ընձեռում «գողառաբիզական» խոսքային խաղեր տալ:

Գենտտիկա - մէկ բան ասէմ, որ Հայկի գենետիկան Ձեր մէջ հաստատ չկա

Ղևոնդ, էս երբվանի՞ց ժառանգաբան դարձար:

Ինչ է, ուզում ես ասել Հայկ Նահապետն է՞լ է մոլլա նազարեթդինին երկրպագել: :lol3:

Link to post
Share on other sites

Join the conversation

You can post now and register later. If you have an account, sign in now to post with your account.

Guest
Reply to this topic...

×   Pasted as rich text.   Paste as plain text instead

  Only 75 emoji are allowed.

×   Your link has been automatically embedded.   Display as a link instead

×   Your previous content has been restored.   Clear editor

×   You cannot paste images directly. Upload or insert images from URL.

×
×
  • Create New...