Ani Posted June 21, 2005 Report Share Posted June 21, 2005 ԱՎԵՏԻՔ ԻՍԱՀԱԿՅԱՆ 1875-1957 Հայ գրականության դժվար պատմության մեջ քչերին է վիճակվել այնպիսի մեծ կյանք, ինչպիսին վիճակվեց Ավետիք Իսահակյանին: 1875 թվականի հոկտեմբերի 30 և 1957 թվականի հոկտեմբերի 17,— Իսահակյանի ծննդյան և մահվան այս տարեթվերի մեջ ընկած է գրեթե 82 տարի, որ ամփոփում է հիրավի մեծահարուստ կյանք, պատկառելի ոչ միայն ժամանակային ընդգրկմամաբ, այլև ներքին վիթխարի և խորապես դրամատիկ։ ԿԵՆՍԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ Իսահակյան Ավետիք Սահակի (1875, Ալեքսանդրապոլ - 1957, Երևան), բանաստեղծ, արձակագիր, հասարակական գործիչ: Հայաստանի ԳԱ ակադեմիկոս: Սովորել է Էջմիածնի Գևորգյան ճեմարանում, 1893-ին ընդունվել է Լայպցիգի համալսարան՝ որպես ազատ ունկնդիր: Գրակ. գործունեությանը զուգնթաց վաղ երիտասարդական տարիներից զբաղվել է նաև քաղաքական գործունեությամբ: 1895-ին վերադառնալով Լայպցիգից՝ ընդգրկվել է նորաստեղծ ՀՀԴ կուսակցության Ալեքսանդրապոլի կոմիտեի մեջ, մասնակցել Ալեքսանդրապոլից Արեւմտյան Հայաստան ուղարկվող զինյալ խմբերի ստեղծմանը, զենք և դրամական միջոցների հայթհայթման գործին: 1896-ին ձերբակալվել է և մեկ տարի արգելափակվել Երևանի բերդում: Բանտից դուր գալուց հետո տպագրել է “Երգեր և վերքեր» բանաստեղծությունների իր առաջին գիրքը (1897), սակայն շուտով կրկին ձեռբակալվել է և, որպես ցարական միապետության դեմ պայքարող “Ընդհատակյա հեղափոխական կազմակերպոււթյունների» անդամ, աքսորվել Օդեսա: 1897-ին մեկնել է արտասահման, Ցյուրիխի համալսարանում ունկդրել գրականության և փիլիսոփայության պատմություն: 1902-ին վերադարձել է հայրենիք, ապա հաստատվել Թիֆլիսում: 1899-1906-ին ստեղծել է «Հայդուկի երգեր» բանաստեղծությունների շարքը, որը դարձավ հայ ֆիդայական պայքարի անդրանիկ արտահայտությունը հայ դասական պոեզիայի մեջ: 1908-ի դեկտեմբերին, ի թիվս 158 հայ առաջադեմ մտավորականների, Իսահակյանը ձերբակալվել է «դաշնակցության գործով» և կես տարի Թիֆլիսի Մետեխի բանտում մնալուց հետո (ինչպես և Հ. Թումանյանը), խոշոր գրավականով ազատվել կալանքից: Կովկասում մնալը այլևս անհնար էր, և 1911-ին Իսահակյանը տարագվել է: Բնավ չհավատալով երիտթուրքերի խոստումներին Արեւմտյան Հայաստանի ինքնավարության վերաբերյալ և ենթադրելով, որ Հայաստանին սպառնացող պանթուրքական վտանգը կարող է կանխել Թուրքիայի հովանավոր կայզերական Գերմանիան, Իսահակյանը մեկնել է Բեռլին և մի շարք գերմանական մտավորականների հետ մասնակցել Գերմանա-հայկական ընկերության ստեղծմանը՝ միաժամանակ խմբագրելով ընկերության «Մեսրոբ» պարբերական հանդեսը: Սկսված առաջին համաշխարհային պատերազմը և Մեծ եղեռնը հաստատեցին Իսահակյանի ամենամռայլ կանխատեսումները երիտթուրքերի հայաջինջ քաղաքականության վերաբերյալ: Պատերազմից և եղեռնից հետո Իսահակյանը արտացոլել է հայ ժողովրդի ողբերգական ճակատագիրն ու նրա հերոսական ազատամարտը: Բանաստեղծը ձեռամուխ է եղել հայերի ցեղասպանության մեղադրականի՝ «Սպիտակ գրքի» ստեղծմանը, որի մի զգալի հատվածը տեղ է գտել 1915-22-ի «Հիշատակարան» գրառումներով: Այդ ժամանակահատվածում Իսահակյանը հիմնականում հանդես է եկել հրապարակախոսական հոդվածներով, որոնց բովանդականությունը Հայկական հարցն էր, Հայաստանի վերամիավորման խնդիրը, հայկական պետականության վերականգնումը: Եղեռնի ծանր պատկերներով են հագեցած նրա «Ձյունն է եկել ծածկել հիմա...», «Հայաստանին», «Ահա նորեն գարուն եկավ» բանաստեղծությունները: XIX դ. վերջի և XX դ. սկզբի հայ քաղաքական կյանքի, Հայկակական հարցի յուրահատուկ համայնապատկերը պիտի դառնար Իսահակյանի «Ուստա Կարոն» մեծածավալ վեպը, որը մշտապես ուղեկցեց գրողին ստեղծագործական կյանքում և, ավաղ, մնաց անավարտ: «Ուստա Կարոն» կավարտվի այն օրը, երբ լուծվի հայկական հարցը»,-ասել է Վարպետը: Իսահակյանը այդպես էլ չկարողացավ համակերպվել Հայաստանի մասնատման գաղափարին. «...մեռնեի Սևանը ցամաքած չտեսնեի, ապրեի Արարատը մերը տեսնեի...»,— սրտի խոր կսկիծով ու ցավով կրկնում էր նա և հավատում, որ կգա ժամանակը, երբ հայ ժողովուրդը դարձյալ իր հացը կվաստակի հարազատ եզերքում: 1926 Իսահակյանը այցելեց Խորհրդային Հայաստանը։ Այստեղ նա հրատարակեց նոր բանաստեղծությունների հավաքածու եւ մի շարք պատմվածքներ (օրինակ՝ «Համբերության չիբուխը» 1928)։ Վերադարձավ արտասահման 1930թ եւ ապրեց այնտեղ մինչ 1936թ՝ հանդես գալով որպես Խորհրդային Միության կողմնակից։ 1936 բանաստեղծը վերջնականապես վերադարձավ հայրենիք։ Ստացել է ԽՍՀՄ Պետական Մրցանակ 1946թ, 1946–57թթ Հայաստանի գրողների միության նախագահ է։ Մահացել է 1957թ հոկտեմբերի 17-ին՝ Երեւանում։ http://armenianhouse.org/isahakyan/isahakyan-am.html Quote Link to post Share on other sites
Ani Posted June 21, 2005 Report Share Posted June 21, 2005 * * * Թաթիկներըդ լուսեղեն — Լույս-թըռչնիկներ դրախտի. Ճաճաչներով ոսկեղեն Բույն կհյուսեն նոր բախտի։ Զմրուխտ թասով գինի ես, Բույրըդ աշխարք է առել. Շուրթըս դիպավ շրթունքիդ Աշխարքիս տերն եմ դառել։ Մազերըդ մեղմ փայելով՝ Ինքս ինձեն հեռացա, Աչերիդ մէջ նայելով՝ Ողջ տիեզերք մոռացա... Quote Link to post Share on other sites
Ani Posted June 21, 2005 Report Share Posted June 21, 2005 * * * Օտա՜ր, ամայի՜ ճամփեքի վրա Իմ քարավանըս մեղմ կըղողանջե. Կանգնի՛ր, քարավանս, ինձի կըթվա, Թե հայրենիքես ինձ մարդ կըկանչե: Բայց լուռ է շուրջըս ու շըշուկ չըկա Արևա՛ռ, անդո՛րր այս անապատում. Ա՜խ, հայրենիքըս ինձ խորթ է հիմա, Ու քնքուշ սերըս ուրիշի գրկում: Կընոջ համբույրին է՛լ չեմ հավատա, Շուտ կըմոռանա նա վառ արցունքներ. Շարժվի՛ր, քարավանս, ինձ ո՞վ ձայն կըտա, իտցի՛ր, լուսնի տակ չըկա ուխտ ևսեր: Գընա՛, քարավանս, ինձ հետդ քա՜շ տուր Օտար, ամայի ճամփեքի վրա. Ուրտեղ կհոգնիս` գըլուխըս վար դիր Ժեռ-քարերի մեջ, փըշերի վըրա... Quote Link to post Share on other sites
Ani Posted June 21, 2005 Report Share Posted June 21, 2005 ՄՈՐ ՍԻՐՏԸ (հայկական ավանդավեպ) Կա հինավուրց մի զրույց, Թե մի տղա, Միամորիկ, Սիրում էր մի աղջկա: Աղջիկն ասավ և «Ինձ բնավ Դու չես սիրում, Թե չէ գնա՛, Գնա՛ մորըդ սի՛րտը բեր»: Տղան մոլոր, գլխիկոր Քայլ առավ, Լացեց, լացեց, Աղջկա մոտ ետ դառավ: Երբ նա տեսավ, զայրացավ. — Է՛լ չերևաս Շեմքիս, ասավ, Մինչև սիրտը չըբերես: Տղան գնաց և որսաց Սարի այծյամ, Սիրտը հանեց, Բերեց տվեց աղջկան: Երբ նա տեսավ, զայրացավ. — Կորի՛ր աչքես, Թե հարազատ Մորըդ սիրտը չըբերես: Տղան գնաց` մորն սպանեց, Երբ վազ կըտար Սիրտը` ձեռքին, Ոտքը սահեց, ընկավ վար: Եվ սիրտը մոր ասավ տխուր, Լացակումած. — Վա՜յ, խեղճ տղաս, Ոչ մի տեղըդ չըցավա՞ց... Quote Link to post Share on other sites
Ani Posted June 21, 2005 Report Share Posted June 21, 2005 * * * Քու՛յր իմ նազելի, նայիր քո դիմաց՝ Վիրավոր, ավեր սիրտս եմ բացել. Ա՜խ, նըվիրական ինձ քո գիրկը բաց Եվ գուրգուրիր ինձ, ես շա՜տ եմ լացել... Քնքուշ ձեռներով աչերըս սըրբիր, Մի՛ թող ինձ լալու — ես շա՜տ եմ լացել, Ճակատիս մռայլ՝ մշուշը ցըրիր, Եվ գուրգուրիր ինձ, ես շա՜տ եմ լացել... Շա՛տ եմ տանջվել այս աշխարհում, Շա՛տ եմ լացել այս աշխարհում. Այն աչքերը, որ չեն լացել, Բան չեն տեսել այս աշխարհում Quote Link to post Share on other sites
Ani Posted June 21, 2005 Report Share Posted June 21, 2005 * * * Սև-մութ ամպեր չակտիդ դիզվան, Դուման հագար, Ալագյա՛զ, Սրտումս արև էլ չի ծաղկում, Սիրտս էլ դուման, Ալագյա՛զ: Զառ փեշերդ անցա, տեսա, Առանց դարդի սիրտ չկար, Ա՛խ, իմանաս, ջա՛ն Ալագյազ, Իմ դարդիս պես դարդ չկար… — Է՜յ Մանթաշի նախշուն հավքեր, Իմ դարդս որ ձերն էղներ, Ձեր էդ զառ-վառ, խաս փետուրներ Կըսևնային, քանց գիշեր: — Է՜յ Մանթաշի մարմանդ հովե՜ր, Իմ դարդս որ ձերն էղներ, Ձեր ծաղկանուշ բուրմունքն անուշ Թույն ու տոթի կփոխվեր: — Հե՜յ վա՜խ… կոտրան իմ թևերս Ընկա գիկդ, Ալագյա՛զ. Ա՜խ, մեծ սրտիդ սեղմեմ սիրտս Լամ, արուն լամ, Ալագյա՛զ… Quote Link to post Share on other sites
Ani Posted June 21, 2005 Report Share Posted June 21, 2005 * * * Սիրեցի, յարս տարան. Յարա տըվին ու տարան — Էս ի՞նչ զուլում աշխարհ է, Սիրտըս պոկեցին, տարան: Ցավըս խորն է, ճար չըկա, Ճար չըկա, ճար անող չըկա, — Էս ի՞նչ զուլում աշխարհ է, Սրտացավ ընկեր չըկա: Լա՛վ օրերս գնացի՛ն, Ափսո՛ս ասին, գնացի՛ն. — Էս ի՞նչ զուլում աշխարհ է, Սև դարդերս մնացին... Quote Link to post Share on other sites
Ani Posted June 21, 2005 Report Share Posted June 21, 2005 * * * Ցաված սիրտըս երգեր հյուսեց, Երգեց անուշ ու տխուր, Վիշտըս հալվեց, արցունք հոսեց, Վճիտ, ինչպես ջինջ աղբյուր: Հավքերի պես երգերս թռան, Հովերի հետ գնացին, Արցունքներըս ցողեր դառան, Վարդի ծոցում շողացին: Անցան օրեր — եկավ մահը, Սառ հողի տակ քուն մտա. Իմ արցունքով շաղաղ վարդը Շվաք ձգեց իմ վրա: Հովերն եկան, շիրմիս վրա Տխուր երգեր երգեցին, — Ա՜խ, իմ անուշ, իմ վաղուցվա Հյուսաց երգերս երգեցին... Ալեքսանդրապոլ, 1891 կարծում եմ չեմ կրկնվել, առկայության դեպքում, խնդրում եմ ջնջել))) http://armenianhouse.org/isahakyan/poems-am/poems.html Quote Link to post Share on other sites
Unregistered - M Posted June 21, 2005 Report Share Posted June 21, 2005 Որսկան ախպեր -Որսկան ախպեր, սարէն կու գաս, Սարի մարալ կը փընտռես. Ասա՛, եարաբ դուն չըտեսա՞ր Իմ մարալըս, իմ բալէս. Դարդի ձեռքէն սարերն ընկաւ, Իմ արեւս, իմ բալէս. Գըլուխն առաւ, քարերն ընկաւ, Իմ ծաղիկըս, իմ լալէս... -Տեսայ, քույրի՛կ, նըխշուն բալէդ Կարմիր-կանաչ է կապեր, Սիրած եարի համբուրի տեղ Սըրտին վարդեր են ծլեր: -Որսկան ախպե՛ր, ասա, եարաբ, Ո՞վ է հարսը իմ բալիս, Ո՞վ է գրկում չոր գլուխը Իմ մարալիս, իմ լալիս: -Տեսայ, քույրիկ, դարդոտ բալէդ Քարն է դըրեր բարձի տեղ. Անոյշ քընով տաք գընդակն է Կըրծքում գըրկեր եարի տեղ. Սարի մարմանդ հովն է շոյում Ճակտի փունջը մարալիդ, Ծաղիկներն են վըրան սըգում, Ազիզ բալիդ, խեղճ լալիդ... Quote Link to post Share on other sites
Romeo Posted June 27, 2005 Report Share Posted June 27, 2005 *** Քո ունքերդ, իմ սիրեկան, Կեռ են դահճի թրի նման: Աշխարհը` սուտ երազ ու սին, Թող որ խմեմ, իմ սիրեկան Շրթունքներիդ կարմիր գինին,- Գլուխս զարկ դահճի նման... Քո ունքերդ, իմ սիրեկան, Կեռ են դահճի թրի նման: Quote Link to post Share on other sites
Unregistered - M Posted June 27, 2005 Report Share Posted June 27, 2005 Ռոմեո, Ի՞նչ է նշանակում "սին": Quote Link to post Share on other sites
Romeo Posted June 27, 2005 Report Share Posted June 27, 2005 Ռոմեո, Ի՞նչ է նշանակում "սին": ← սին - դատարկ, փուչ, ունայն Quote Link to post Share on other sites
Unregistered - M Posted June 27, 2005 Report Share Posted June 27, 2005 Շնորհակալություն: Quote Link to post Share on other sites
Romeo Posted June 28, 2005 Report Share Posted June 28, 2005 Շնորհակալություն: ← *** Твоих бровей два сумрачных луча Изогнуты, как меч у палача. Все в мире - призрак, лож и суета. Но будь дано испить твои уста, Их алое вино,- Я с равдостью приму удар меча. Твоих бровей два сумрачных луча Изогнуты, как меч палача. Quote Link to post Share on other sites
Unregistered - M Posted June 29, 2005 Report Share Posted June 29, 2005 Աբու-Լալա Մահարի http://forum.hayastan.com/index.php?showtopic=16123 Quote Link to post Share on other sites
Unregistered - M Posted August 13, 2005 Report Share Posted August 13, 2005 ՈՉԻՆՉԸ Քաղաքապետ իշխանը շրջում էր քաղաքում: Մարդիկ ոտքի էին կանգնում, կպչում պատերին, խոնարհ գլուխ տալիս: Փողոցի մի անկյունում` պատի ստվերում, ցնցոտիների մեջ պառկած էր մի աղքատ դերվիշ: Շքախմբի առաջնորդը գոռաց դերվիշի վրա. -Ի՞նչ ես մեկնվել մայթին, ճանապարհը բռնել: Չե՞ս տեսնում` ով է գալիս. վե՛ր կաց, անպատկա՛ռ: -Ես միայն ինձնից մեծի առաջ ոտքի կկանգնեմ, - անվրդով պատասխանում է դերվիշը: Քաղաքապետը հետաքրքրված մոտենում է և հարցնում. -Մի՞թե ես քեզանից մեծ մարդ չեմ: -Իհարկե` ո՛չ: Քեզանից բարձր դեռ շատ աստիճաններ կան: Այո՞, թե` ոչ: -Այո՛: -Դու քաղաքապետ իշխան ես, գիտեմ. որ մեծանաս, ի՞նչ պիտի դառնաս,- հարցնում է դերվիշը: -Նահանգապետ,- պատասխանում է քաղաքապետը: -Հետո՞: -Հետո վեզիր: -Հետո՞: -Փոխարքա: -Հետո՞: -Սահմանը սա է: Բոլորից մեծը շահն է: -Ասենք թե` շահ դարձար, հետո՞,- հարցնում է դերվիշը: -Հետո` ոչի՛նչ,- պատասխանում է քաղաքապետը: -Ահա՛ այդ ոչինչը ես եմ: Ոտքերիս տակից անցիր, գնա քո ճանապարհով, - նույն անվրդովությամբ պատասխանում է դերվիշը և նվարդյուն աչքերը գոցում: Quote Link to post Share on other sites
Arm_Lionne Posted June 18, 2006 Report Share Posted June 18, 2006 Մեր պատմիչները և մեր գուսանները Մեր հոյակամ հին վանքերի մութ խուցերում, մենության մեջ, Պատմիչները մեր վշտահար, մեղմ կանթեղի լույսով անշեջ, Մի նշխարով, մի կում ջրով և ճգնությամբ գիշերն անքուն, Պատմությունը մեր գրեցին մագաղաթի վրա դժգույն _ Եղեռներնը, նախճիրները հորդաների արյունըռուշտ: Փլուզումը հայրենիքի և ոսոխի սուրը անկուշտ: Եվ ողբացին լայնահառաչ դժխեմ բախտը Հայաստանի Եվ հուսացին արդարություն մի խուլ աստծու դատաստանի: *** Մեր գեղջուկի պարզ խրճիթում, սուրբ օջախի շուրջը նստած՝ Գուսանները մեր խանդավառ, առջևները գինի ու հաց, Վիպերգեցին հաղթանակը դյուցազների մեր մեծազոր Եվ ծաղրեցին պարտությունը ոսոխների մեր բյուրավոր: Եվ հյուսեցին պատմությունը հավերժացող ժողովրդի, Վառ հավատով փառքերը մեր ավանդեցին որդոց որդի. Տեսան շքեղ մեր ապագան, անընկճելի ազատ ոգին, Հայրենիքի սիրո համար միշտ բարձրացած Թոր -Կեծակին: Quote Link to post Share on other sites
smally Posted July 11, 2006 Report Share Posted July 11, 2006 Ete mekn uni "Lilit"-@ tpac, drek eli. Kam scanov Quote Link to post Share on other sites
Kars Posted July 11, 2006 Report Share Posted July 11, 2006 Ete mekn uni "Lilit"-@ tpac, drek eli. Kam scanov Դա 23 տպագիր էջ է, smally ջան: Ե՞րբ գտնեմ ժամանակ այդքանը տպել ու փակցնել այստեղ: Quote Link to post Share on other sites
smally Posted July 11, 2006 Report Share Posted July 11, 2006 Դե ուրեմն ստիպված ես գիրքն ուղարկել ինձ փոստով: Խոստանում եմ չպատռել, վրան չխզբզել, և էջերի վրա էլ Լիլիթի և Ադամի իլլյուստրացիաները չանել: Quote Link to post Share on other sites
Kars Posted July 11, 2006 Report Share Posted July 11, 2006 Դե ուրեմն ստիպված ես գիրքն ուղարկել ինձ փոստով: Խոստանում եմ չպատռել, վրան չխզբզել, և էջերի վրա էլ Լիլիթի և Ադամի իլլյուստրացիաները չանել: Համոզեցիր, smally ջան: Մի օր ժամանակ կգտնեմ և էջ առ էջ սկաներով կհանեմ դուրս: Այսօր սկսենք առաջին էջից, բայց ավել չեմ խոստանում՝ առավոտ ժամը 5-ին պիտի արթնանամ: Աշխատացնում ես գիշերվա էս ժամին Quote Link to post Share on other sites
Kars Posted July 11, 2006 Report Share Posted July 11, 2006 2 Quote Link to post Share on other sites
Kars Posted July 11, 2006 Report Share Posted July 11, 2006 3 Quote Link to post Share on other sites
Ani Posted July 11, 2006 Report Share Posted July 11, 2006 Որպեսզի չաղտոտեմ էջը, քանզի նկարները բավականին մեծ չափսերի են , տեղադրում եմ այս կերպ : Ավետիք Իսահակյան <<Լիլիթ>> էջեր 1 2-3 4-5 6-7 8-9 10-11 12-13 14-15 16-17 18-19 20 Quote Link to post Share on other sites
Kars Posted July 11, 2006 Report Share Posted July 11, 2006 4,5 Quote Link to post Share on other sites
Recommended Posts
Join the conversation
You can post now and register later. If you have an account, sign in now to post with your account.