Artur Posted August 29, 2003 Report Share Posted August 29, 2003 Столица армянских царей Багратуни, город-крепость Ани представляется туристам как культурное наследие турков По указу армянского царя Смбата Второго из династии Багратуни зодчий Трдат в 989-1001 гг. в окрестностях защитных стен "Ашоташен" и "Смбаташен" возводит кафедральный собор Ани. Царю Смбату не посчастливилось увидеть чудесный храм, и только при поддержке супруги унаследовавшего трон Гагика Первого - царицы Катрамиде строительство Анийского собора было завершено. 21-строчная надпись на южной стороне собора гласит: в дни правления царя царей армян и грузин Гагика я - дочь Сюникского царя Васака, царица армянская, по Божьему наитию и по наказу супруга моего - царя Гагика, построила этот святой собор, который основал Великий Смбат. - Красиво? - с трудом озвучивая надпись для незнакомца, по-турецки спросил Кюртуладж. - Красиво, - по-турецки ответил незнакомец, затем поцеловал стену храма, кусок хачкара, упавшего на землю, который минуту спустя Куртуладж и его друг-"археолог" Мурад должны были подобрать и вместе с другими подобными камнями выбросить на свалку. Мурад (родом из села Оджахлы) предложил незнакомцу обменяться часами, затем начал смеяться и рассказывать двум турчанкам, проводящим "археологические раскопки", как я перекрестился на пороге храма, как поцеловал кусок каменной кладки. Зачем этому Мураду новые часы? Ему нужна была кирка, остроносая кирка. Из Карса - в Ани Крепость-столица армянских царей Багратидов Ани расположена на правом берегу реки Ахурян (Арпачай). Туристам же развалины Ани представляют как культурное наследие турок. Ани расположен в 45 км от другой столицы армянского царства Вананд - Карса, сопредельного с селом Оджахлы, население которого составляют турки и курды. Ани впервые упоминается в летописных записях Егише и Казара Парпеци как неприступная крепость. Предполагается, что Ани получил свое название от города-крепости Ани провинции Даранагяц Высокого Айка, который был религиозным центром армян-язычников. В начале IX века правитель Армении Ашот Багратуни Мясоед выкупает у Камсараканов провинции Аршаруника и Ширака и вместе с крепостью Ани присоединяет к своим владениям. В 964 году Ашот Второй Милосердный к северу от крепости строит защитные стены "Ашоташен", а Самбат Второй в 989 году строит стены "Смбаташен". Водитель такси Джелал, представившийся армянином с материнской стороны и лезгином с отцовской стороны, но в то же время мусульманином и гражданином Турции, остановил машину рядом со стенами, предупредив, что в 6 часов вечера закрываются ворота развалин Ани. Рядом с большой стеной, прямо у входа, таблички на английском и турецком языках рассказывают об Ани. Естественно, как на этих таблички вне стен, так и на других, за стенами, нигде не упоминалось, что Ани - бывшая армянская столица. Нигде не встретишь слова "хай", "Хайастан" (армяне, Армения). За исключением, конечно, тысячелетних надписей, оставленных на стенах храмов. Они-то и рассказывают истинную правду об Ани, остальное, о чем тебе рассказывают в Ани, выдумки, соответствующие духу турецкой летописи. Хочется руками прикоснуться к Армении Турецкие пограничники Мамед и Мурад указывая на каменный карьер, на ломаном английском языке туристам предлагали бинокль и говорили: это продолжается три года. - Какая страна на том берегу реки? - спросил незнакомец. - Эрминистан, Эрминистан, - в унисон отвечают турецкие пограничники. В "Эриминистане" - на родине незнакомца, в бинокль видны самосвалы, стоящие у каменного карьера, а также сидящие на бугре трое мужчин, видимо, художники, которые наносят на бумагу контуры храмов армянского царства Багратидов. Турецкие пограничники сказали, что армяне несколько лет в каменоломнях производят взрывные работы, вследствие чего разрушаются постройки Ани. С турецкой исторической хроникой наших дней спорить бесполезно, значит надо продолжать созерцать, как в Ани проводят "раскопки" "археологи" села Оджахлы. ...Летописец Степанос Асохик Таронци пишет, что в конце 1000 года армянский царь Гагик в городе Ани начал строительство церкви, посвященной памяти Св.Григора Просветителя и которая должна была стать копией разрушенного Вагаршапатского храма Звартноц. Предполагается, что строителем этого храма также был известный зодчий Трдат, а храм был построен в 1001-1005 гг. В 961 году царь Ашот Второй из династии Багратидов переносит столицу Армении из Карса в Ани. В Ани переезжает и католикосат. Историки-летописцы отмечают, что в этот период Ани насчитывал 100 тысяч жителей, 12 епископов, 40 настоятелей монастырей и 500 священников. Храм царя Гагика - Гагикашен - сегодня превращен в развалины. Два других "археолога" - турок Юнус и курд Мамад, которые кирками раскапывали развалины, и, по их словам, проводили очистку территории, объяснили незнакомцу, что в этих строениях проводили намаз. Показав, как совершается намаз, они засмеялись, а затем попросили денег, взамен предложив чай. Вокруг лежали раздробленные хачкары с надписями на армянском языке. И все это турецкие "археологи" грузили на тракторы и перевозили на свалку- Падение Ани На закате царства Багратидов (1045 г.) в Ани вторглись византийские войска. Последний царь Гагик Второй взамен Ани в виде компенсации получил город Кесарию и палаты в Константинополе. Через несколько лет - в 1064 году турки-сельджуки завоевали Ани, затем продали город курдской династии Шададидов. В 1200 году грузинская царица Тамар завоевала Ани, а в 1237 году Ани завоевали монголы, в середине XIV века туркменские племена каракоюнлу провозгласили Ани своей столицей. В 1579 году Ани стал частью набиравшей мощь Османской империи. Заброшенному Ани 200 лет С начала XIX века и по настоящее время Ани не заселен. За городскими стенами и внутри них превращены в руины жемчужины армянской архитектуры. Церковь Тиграна Оненца построена в 1215 году - во времена правления царицы Тамар. Наверное, в этом и кроется причина, что эта церковь сохранилась лучше других. На стенах внутри церкви сохранились цветные росписи. Церковь была построена при покровительстве купца Тиграна Оненца. Церковь Св.Спасителя построена в первой половине XI века. Сегодня половина церкви разрушена. Эта церковь, рядом с которой проходит "Шелковый путь", единственная, где не встретил "археологов". Почти полностью разрушенный мост Ани, который был построен в X веке и соединял левый и правый берега реки Ахурян, недоступен для туристов, так как находится в нейтральной зоне армяно-турецкой границы. В Ани, кроме армянской культуры, можно встретить архитектурные памятники позднего, сельджукского периода. Это баня и мечеть Менучехр. Прощайте развалины города. Обратно - в Карс На обратном пути в Карс водитель Джелал предложил подвезти туристов - супругов-евреев. Женщина средних лет эмигрировала в Израиль из России. Ей нездоровилось, и она хотела побыстрей добраться до гостиницы. По-русски сказал, что Ани был столицей средневекового Армянского царства. Женщина недовольно покачала головой. Видимо, сильно мучили боли в желудке. Джелалу сказал, чтобы прибавил скорости. Я тоже почувствовал легкое головокружение. Hayastan.com Quote Link to post Share on other sites
Казимир Калевич Posted August 29, 2003 Report Share Posted August 29, 2003 Рядом с большой стеной, прямо у входа, таблички на английском и турецком языках рассказывают об Ани. Естественно, как на этих таблички вне стен, так и на других, за стенами, нигде не упоминалось, что Ани - бывшая армянская столица. Нигде не встретишь слова "хай", "Хайастан" (армяне, Армения). За исключением, конечно, тысячелетних надписей, оставленных на стенах храмов. Они-то и рассказывают истинную правду об Ани, остальное, о чем тебе рассказывают в Ани, выдумки, соответствующие духу турецкой летописи. А о чем рассказывают турки? Quote Link to post Share on other sites
voter Posted August 29, 2003 Report Share Posted August 29, 2003 Тут есть многое включая фотки того, что делает Турция с Ани http://www.virtualani.freeserve.co.uk/ Quote Link to post Share on other sites
[a] Posted August 29, 2003 Report Share Posted August 29, 2003 "Научная тревога" с политическим подтекстом Ереван обвиняет Турцию в разрушении "армянских памятников" НУРАНИ По сообщениям армянских СМИ, в Армении дан старт очередной громкой антитурецкой провокации, в которой не последнюю роль играют представители наиболее политизированной части армянской "научной общественности". По сообщению газеты "Азг", армянский комитет ИКОМОС (Международный совет по охране памятников и исторических мест при ЮНЕСКО) в ближайшее время представит свой протест по поводу разрушения монастыря Горомоса, находящегося на территории Турции, близ "древней армянской столицы Ани". Как отметил председатель комитета Гагик Гюрджян, разбираются камни внешней кладки стен монастыря Хоромоса, расположенного на территории Турции к югу от Ани. По поводу очередного "акта вандализма в отношении армянского памятника", представляющего историко-культурную ценность, комитет, грозятся его представители в беседе с корреспондентами "Азг", обратится в ЮНЕСКО и к странам-членам ИКОМОС. Правда, при этом господин Гюрджян никоим образом не дал понять журналистам, откуда получена подобная информация и какими доказательствами совершения "акта вандализма" он располагает. Более того, как показывает текущая политическая практика, обещания заявить протест во все мыслимые и немыслимые международные организации, как правило, означают, что в реальности никакого протеста заявлено не будет. В то же время трудно исключать, что нынешнее громкое заявление армянского комитета ИКОМОС - это часть очередной пиар-кампании по "реанимации" территориальных притязаний Армении к Турции. В самом деле, несколько недель назад армянские ученые сообщили об очередной "археологической сенсации" - на берегу реки Арпачай, которую в Армении именуют "Ахурян", им удалось раскопать "пригороды древней армянской столицы Ани". Правда, при этом, если верить журналистам, в одном и том же культурном слое были "найдены" и предметы античной эпохи, и бронзовые лампады уже христианского периода, и даже орудия каменного века - словом, "уши" у фальсификаторов от истории торчали буквально отовсюду, но "политический заказ" они выполнили: мол, на территории современной Армении находится часть единого историко-архитектурного комплекса, центр которого - Ани - расположен в Турции. А если, по их версии, орудия каменного века соседствуют в "культурном слое" с христианскими лампадами, так это, с точки зрения канонов армянской истории, уже и неважно. Плюс ко всему все происходит как раз в те дни, когда одной из самых обсуждаемых в Армении тем остается возможное примирение с Турцией, причем, по мнению армянских радикалов, на примирение это Еревану следует согласиться только после "решения вопроса об ответственности за "геноцид армян"". А этот вопрос, напомним, по версии армянских националистов, включает и территориальные притязания к Турции, под которые теперь армянские историки в меру сил и профессиональной этики подводят "научную базу". Это уже не первая попытка армянских политизированных ученых поднять шум вокруг "уничтожения армянских памятников" на территории других стран. В декабре 1998 года армянская научная общественность точно так же "выражала протест" в связи с разрушением "армянского кладбища Джуги", то есть Джульфы. Причем все совпало с началом в Армении широкомасштабной кампании "обоснования", правда, на неформальном уровне, территориальных притязаний на Нахчыван. В Ереване прошел съезд "земляческого союза" армян Нахчывана, активисты которого потребовали от парламента Армении ни много ни мало денонсировать договор от 1921 года, определивший современную армяно-турецкую границу. И хотя эти байки к ощутимым политическим последствиям, как известно, не привели, не следует забывать, что карабахский конфликт тоже начался не с уничтожения Ходжалы и Баганис Айрум, а с тиражирования в армянских газетах рассказов о "разрушающихся армянских памятниках" в Арцах(карабах)е. Quote Link to post Share on other sites
Vaspur Posted August 29, 2003 Report Share Posted August 29, 2003 ээхх ... (a).. в овет на твой пост можно было среагировать адекватно,будучи уверенным в твоем авторстве... но считая тебя человеком разумным, позволю задать вопрос : веришь ли ты этой примитивной писульке, или хочешь сыграть на чувствах Людей ? ведь ты и сам отлично знаешь,что это - ниже, чем мура.. Quote Link to post Share on other sites
[a] Posted August 29, 2003 Report Share Posted August 29, 2003 Васпур-джан, я ничего не отрицаю и не заявляю. А играть на чувствах - это не по моей части. Статья всего лишь анализ заявлений армянских СМИ плюс доказывательство наличия единой нити в разногласиях армян с турками и азербайджанцами. Quote Link to post Share on other sites
Ессентуки Posted August 30, 2003 Report Share Posted August 30, 2003 [a] ,просто посмотри на Ани (где-то в разделе "История" была указана ссылка на хороший сайт). Посмотри как представитель рода человеческого. Забудь на минуту о своей национальной принадлежности. И представь, что это принадлежит также и тебе как Человеку. Неужели не почуствовал гордость за свое величие? Quote Link to post Share on other sites
Hayas Posted September 1, 2003 Report Share Posted September 1, 2003 (edited) [a], взгляни сюда Misinform & Mislead Tourists, THE CITY OF ANI: RECENT HISTORY Обрати внимание на табличку, вывешенную для туристов. Видишь ли ты там хоть одно слово «Armenia»? Хотя указали армянских царей, но ни слова про Армению. Эти идиоты думают, что если будут молчать про Армению, то Армения исчезнет. Ну чем не страусы, а? :lol: :lol: :lol: И еще, не понятно каким образом туда вставили вот это: в период 626 д.н.э. - 149 н.э. под владением "тюрок сака" (шака?) Какие на фиг тюрки в тот период, для меня так и осталось загаднкой. Edited September 1, 2003 by Hayas Quote Link to post Share on other sites
АРАИК Posted October 22, 2003 Report Share Posted October 22, 2003 [a] ,просто посмотри на Ани (где-то в разделе "История" была указана ссылка на хороший сайт). Посмотри как представитель рода человеческого. Забудь на минуту о своей национальной принадлежности. И представь, что это принадлежит также и тебе как Человеку. Неужели не почуствовал гордость за свое величие? http://arcimaging.org/GeisslerRex/AniArmen...hurch200001.jpg http://arcimaging.org/GeisslerRex/AniArmen...hurch200002.jpg http://arcimaging.org/GeisslerRex/AniArmen...hurch200003.jpg http://arcimaging.org/GeisslerRex/AniArmen...hurch200007.jpg http://arcimaging.org/GeisslerRex/AniArmen...hurch200009.jpg http://arcimaging.org/GeisslerRex/AniArmen...hurch200010.jpg http://arcimaging.org/GeisslerRex/AniArmen...hurch200014.jpg http://arcimaging.org/GeisslerRex/AniArmen...hurch200015.jpg http://arcimaging.org/GeisslerRex/AniArmen...hurch200016.jpg http://arcimaging.org/GeisslerRex/AniArmen...hurch200017.jpg http://arcimaging.org/GeisslerRex/AniArmen...nHotel20001.jpg http://arcimaging.org/GeisslerRex/AniArmen...nHotel20002.jpg http://arcimaging.org/GeisslerRex/AniWallGate20001.jpg http://arcimaging.org/GeisslerRex/AralikAr...Church20001.jpg Quote Link to post Share on other sites
Галаад Posted June 19, 2011 Report Share Posted June 19, 2011 Предполагается, что Ани получил свое название от города-крепости Ани провинции Даранагяц Высокого Айка, который был религиозным центром армян-язычников. Кто-нибудь знает, откуда эти сведения? в каком году город был назван в честь языческой крепости? кто назвал? где можно подробнее почитать? очень нужно! Quote Link to post Share on other sites
Nazel Posted June 19, 2011 Report Share Posted June 19, 2011 Кто-нибудь знает, откуда эти сведения? в каком году город был назван в честь языческой крепости? кто назвал? где можно подробнее почитать? очень нужно! а ТУТ другое толкование. Quote Link to post Share on other sites
Галаад Posted June 20, 2011 Report Share Posted June 20, 2011 а ТУТ другое толкование. спасибо, но эта версия кажется менее вероятной. У Бартольда есть версия, что от храма языческой богини Анахиты. Но мне интересно связан ли языческой город Ани и столица Багратидов Ани, или они просто одноименные Quote Link to post Share on other sites
Nazel Posted June 21, 2011 Report Share Posted June 21, 2011 (edited) спасибо, но эта версия кажется менее вероятной. У Бартольда есть версия, что от храма языческой богини Анахиты. Но мне интересно связан ли языческой город Ани и столица Багратидов Ани, или они просто одноименные Я вопрос не поняла: было 2 города Ани? В этой же теме "Предполагается, что Ани получил свое название от города-крепости Ани провинции Даранагяц Высокого Айка, который был религиозным центром армян-язычников." Вот еще про АНИ Edited June 21, 2011 by Nazel Quote Link to post Share on other sites
SAS Posted June 21, 2011 Report Share Posted June 21, 2011 Ани-Камах Древнейший город Армении, упомин. еще в 14 в. до н.э. в хеттских надписях г. Куммаха (центр страны Хайса). В эллинистич. эпоху этот город под именем Ани (Камах) был столицей царства Армении Малой. Находился на берегу р. Западный Евфрат, в обл. Даранали, и был круп. культурным центром. В 3 в. здесь жил гностик Бардецан, напис. свою «Храмовую книгу», которая явилась одним из источ. для армян. историка Мовсеса Хоренаци. В А.-К. при храме Арамазда наход. усыпальницы армянск. Аршакидов. Արևմտյան Հայաստանի այս փոքրիկ գյուղաքաղաքը հնում ամրոց էր Անի անունով, հիշատակվում է նաև իբրև բերդ, բերդաքաղաք, ավան։ Անի ամրոցն ավելի ճիշտ գտնվում էր նրա մոտակայքում։ Անի անունը կապում են հնագույն մի ցեղի հետ, որը դեռ վաղ ժամանակներից Ատրպատականից անցել է Հայաստան և բնակություն հաստատել նրա տարբեր մասերում։ Ոմանք էլ այդ անունը ծագած են համարում Անահիտ աստվածուհու անունից, որի պաշտամոււնքն այնքան լայն տարածում ուներ հեթանոսական շրջանի Հայաստանում, իսկ ոմանք էլ, վկայակոչելով հին եբրայերենը գրում են, որ Անի նշանակում է լույս, արև։ XII—XIII դարերից այլևս Անի ամրոցը չի հիշատակվում: Նրա մոտ աստիճանաբար առաջանում է Կամախը, որ կոչվել է նաև Անի–Կամախ՝ մայրաքաղաք Անիից տարբերելու համար։ Կամախ անվան ծագման և իմաստավորման մասին նույնպես գոյություն ունեն տարբեր վարկածներ և ժողովրդական ավանդություններ։ Է. Ֆոռիերը և Գր, Ղափանցյանն այստեղ են տեղադրում խեթական արձանագրություններում հաճախ հիշատակվող Հայասայի մայրաքաղաք Կումմախան և Կամախի անունն էլ դրանից ծագած համարում։ Մյուսները կարծում են, որ այն կապ ունի կմախք բառի հետ, նկատի ունենալով, որ հնում այդտեղ էր գտնվում Արշակունի թագավորների գերեզմանոցը, իսկ ոմանք էլ գրում են, թե իբր շրջակայքում կաղամախի շատ ծառեր լինելու պատճառով է գյուղաքաղաքը Կամախ կոչվել։ Թուրքերն այդ անունը պահպանել են Քեմախ ձևով։ Կամախը գտնվում է Արևմտյան Եփրատի (Ֆրատ, Կարասու) ձախ ափին, հին Անի ամրոցի ավերակների մոտ, Երզնկա քաղաքից 42— 44 կմ հարավ-արևմուտք, սև գույնի լեռան վրա, որի շուրջը տարածվում է ծառազարդ և ճոխ բուսականությամբ ընդարձակ հարթավայր։ Ջրառատ է։ Գյուղաքաղաքի միջով է հոսում Արևմտյան Եփրատի Թանաձոր վտակը։ Խմելու համար բնակչությունը խողովակներով ջուր է բերել դրսից, ոչ հեռու գտնվող լեռնային սառնորակ աղբյուրներից։ IV—I դարերում (մ. թ. ա.) Անի–Կամախը հիմնականում Եփրատից արևմուտք տարածվող՝ Փոքր Հայքի կենտրոնն էր և Մեծ Հայքին էր միացվել Տիգրան Բ–ի օրոք, 66 թվականին (մ. թ. ա.)։ Հետագայում այն Մեծ Հայքի Բարձր Հայք աշխարհի Դարանաղի գավառի գլխավոր բերդն ու կենտրոնն էր։ Նոր ժամանակներում նույնպես Անի–Կամախը վարչական կենտրոն էր՝ Էրզրումի նահանգի (վիլայեթի) Երզնկայի գավառի (սանջակի) Կամախի գավառակի (կաղայի) կենտրոնը։ Անի-Կամախը մեր ժողովրդի պատմության մեջ նախ և առաջ հայտնի էր իբրև Արտաշեսյան ու Արշակունի թագավորների հայտնի ամրոցներից մեկը։ Այստեղ էր պահվում նրանց արքունական գանձերի մի մասը։ Ինչպես ասվեց, Անի–Կամախում էր գտնվում նաև Արշակունի թագավորների գերեզմանոցը։ Անի–Կամախի գանձարանը կողոպտվել է 369 թվականին, Շապուհ 2-րդի գլխավորությամբ Հայաստան արշաված պարսկական զորքերի կողմից։ Այդ արշավանքի ընթացքում ավերվեց նաև Արշակունի թագավորների պանթեոնը։ Հետագայում դարեր շարունակ այն մնում էր խղճուկ վիճակում և թուրքերին է անցել 1515 թվականին։ XIX—XX դարերում Կամախը սովորական գավառական բնակավայր էր, միայն մի փոքր ավելի խոշոր և գավառակի կենտրոն, 1872—1873 թթ. ուներ 2000 հայ և թուրք բնակիչ, XX դարի սկզբին նրա բնակչության թիվը հասնում էր 15000 մարդու, որի մոտավորապես կեսը կազմում էին հայերը15: Այլ աղբյուրների համաձայն, 1914 թվականի դրությամբ գյուղաքաղաքն ունեցել է 7000 բնակիչ, որից 3000-ը՝ հայեր։ Կամախում հայ բնակչության տեղահանությունն ու կոտորածը սկսվել էր 1915թ. մայիսին։ Նրա բնակիչներից շատ քչերին է հաջողվել ազատվել և իրենց կյանքը փրկել` ապաստան գտնելով Դերսիմի քրդերի մոտ։ Նրանք հետագայում վերաբնակվել են Երզնկայում, իսկ Կամախում 1915 թ, մեծ եղեռնից հետո այլևս հայեր չէին մնացել, միայն 2 — 3 տարի անց ընդամենը 100 հոգի կամախցի տարագիրներ նորից են վերահաստատվել իրենց հայրենի քաղաքում։ Անի–Կամախը սովորական գյուղաքաղաք էր նաև իր զբաղմունքներով, որոնցից կարևորագույնը երկրագործությունն էր, առաջին հերթին՝ այգեգործությունը։ Քաղաքում գործում էին 15–ից ավելի արհեստներ, որոնք ունեին տեղական նշանակություն։ Քաղաքն առևտրական ճանապարհով կապված էր Երզնկայի և Ակնի հետ։ Այն ուներ իր փոքրիկ շուկան, որի շուրջը կային 100–ի հասնող կրպակներ և արհեստանոցներ։ Առևտուրը հիմնականում մանրածախ էր։ Նրա շուկայում վաճառվում էին գյուղատնտեսական մթերքներ, արհեստավորական շինվածքներ և մասամբ Երզնկայից ու Ակնից ստացվող զանազան ապրանքներ։ Քաղաքի առևտուրն ու արհեստագործությունը հիմնականում գտնվում էին հայերի ձեռքին։ Նրանք գյուղատնտեսությամբ համեմատաբար քիչ էին զբաղվում։ Անի–Կամախի պատմական հուշարձաններից և հնություններից ամենահայտնին բերդն է, որի հիմնադրման ժամանակն անհայտ է, բայց հաստատ կարելի է պնդել, որ II դարում այն արդեն գոյություն ուներ։ Բերդը պատած է եղել աշտարակավոր հզոր պարիսպներով, որոնց առանձին հատվածները կիսավեր վիճակում պահպանվել են մինչև մեր օրերը։ Ունեցել է 3 դուռ։ Բերդի տարածքում մնացել են բազմաթիվ շինությունների, այդ թվում նաև եկեղեցիների հետքեր։ Բերդի հյուսիսային կողմում, լեռան մեջ փորված է դեպի բարձր աշտարակը տանող աստիճանավոր ոլորապտույտ ժայռափոր ճանապարհ։ Ականատեսների վկայությամբ, բերդում կարող էր տեղավորվել մեծ ու փոքր 400 տուն։ Այստեղ նկատված միայն եկեղեցիների թիվը հասնում էր 6-ի, որոնք քարաշեն, հոյակապ կառույցներ են եղել։ XX դ. սկզբներին դրանց միայն հետքերն էին մնացել։ Քաղաքի մոտ կա մի ստորգետնյա անցք, որը անցնում է Եփրատի տակով, իրար միացնելով ստորերկրյա երկու թաղերը։ Դրանցից առաջինում՝ Եփրատի ձախ կողմում, եղել են զորանոցներ, պալատներ դահլիճներով, սրահներով, ննջասենյակներով, որոնք բոլորն էլ ժայռափոր էին։ Իսկ մյուս թաղը, որ գտնվում էր Եփրատի աջ ափին, պարզապես մի ժայռափոր եկեղեցի էր։ Անի–Կամախում հնագույն ժամանակներում գտնվում էր Հայաստանի հեթանոսական աստվածների հայր Արամազդի գլխավոր տաճարը, որը կործանվել էր քրիստոնեությունը երկրում պետական կրոն հռչակվելու ժամանակ՝ IV դարի սկզբին։ Վաղեմի այս տաճարից նոր ժամանակները ոչ մի մասունք չի հասել։ Քաղաքի շրջակայքում նշմարվում էին պատմական շատ հնություններ, որոնց մասին դժվար է որոշակի որևէ բան ասել։ XIX դարում և XX դարի սկզբներին Կամախն ունեցել է չորս եկեղեցի, որոնցից 2–ը շեն էր մնացել մինչև առաջին համաշխարհային պատերազմը, իսկ երկուսն ավերվել էին հավանաբար XVIII դարում։ Քաղաքի մոտ էր գտնվում Թադեոս Առաքյալի վանքը, որը կոչվել է նաև Լուսավորիչի անապատ։ Հեթանոսական շրջանում Անի–Կամախը մշակույթի նշանակալի կենտրոն է եղել։ Պատմագիրների վկայություններից կարելի է կռահել, որ քրիստոնեությունն ընդունելու ժամանակ ոչ միայն կործանել են նրա տաճարները, կալվածքները տվել եկեղեցուն, այլև ոչնչացրել են բազմաթիվ ձեռագրեր` «հեթանոսական մատյաններ», որոնց գաղափարախոսությունն անընդունելի էր քրիստոնեական եկեղեցու համար։ XV դարում Կամախը նորից դարձել էր գրչության կենտրոն։ Այստեղ այդ հարյուրամյակում ընդօրինակվել են մի շարք ձեռագրեր, որոնցից երկուսը՝ մի ճաշոց, որ գրվել է 1439 թ. Քրման Խաթունի պատվերով, և մի Մաշտոց՝ գրված 50— 80-ական թվականներին, մեզ հայտնի են։ Տակավին II — III դդ. (մոտ 154 — 222 թթ.) Անիում աշխատել է Բարդածան Եդեսացի մատենագիրը։ 1870-ական թվականներից Կամախում գործում էր հայկական մեկ երկսեռ վարժարան ս. Աստվածածին եկեղեցուն կից: Առաջին համաշխարհային պատերազմի նախօրյակին վարժարանն ունեցել է 75 աշակերտ և 3 ուսուցիչ։ Անի-Կամախում են ծնվել Գրիգոր Դարանաղցի (կամ՝ Կամախեցի) մատենագիրը և հայ ազատագրական շարժման հայտնի հերոս Սողոմոն Թեյլերյանը։ Ани — город на реке Ахурян, одна из столиц Древней Армении (в X—XI веках). Անին միջնադարյան Հայաստանի ամենանշանավոր քաղաքն էր. V–IX դարերում եղել է ամրոց, X–XI դարերում` Հայաստանի մայրաքաղաքը, IX–XIV դարերում` տնտեսական և մշակութային կենտրոն: Ունեցել է շուրջ 100 000 բնակիչ: Քաղաքն անունն ստացել է Դարանաղի (Կամախ) գավառի Անի բերդաքաղաքից, որը հեթանոս հայերի կրոնական կենտրոնն էր: Առաջին անգամ հիշատակվել է V դարում: Անին կառուցվել է Մեծ Հայքի Այրարատ նահանգի Շիրակ գավառում` Ախուրյան և Անի (Ալաջա) գետերի միախառնման վայրում: Ներկայումս անբնակ է, գտնըվում է Թուրքիայի Կարսի նահանգում` հայ-թուրքական սահմանի մոտ` Գյումրիից 30 կմ հարավ-արևմուտք: Մատենագրության մեջ Անին առաջին անգամ հիշատակվում է V դարում (Եղիշե, Ղազար Փարպեցի): IX դարի սկզբին Հայոց իշխան Աշոտ Բագրատունի Մսակերը Կամսարականներից գնել է Արշարունիք և Շիրակ գավառները՝ Անի ամրոցով: Դարավերջին Անին արդեն գյուղաքաղաք էր: 961 թ-ին Աշոտ Գ Ողորմած Բագրատունին արքունիքը Կարսից փոխադրել է Անի և այն հռչակել Հայաստանի նոր մայրաքաղաք: Անին աննախադեպ զարգացման է հասել Գագիկ Ա թագավորի օրոք (989–1020 թթ.): Քաղաքն առևտրական կապերի մեջ է եղել Բյուզանդիայի, Պարսկաստանի, Չինաստանի, արաբական երկրների, Հարավային Ռուսաստանի, Միջին Ասիայի հետ: Գագիկ Ա-ի մահից հետո նրա որդիների՝ Հովհաննես-Սմբատի և Աշոտ Դ-ի միջև սկսված գահակալական պայքարի ու ներքին երկպառակությունների հետևանքով Բագրատունիների թագավորությունը թուլացել է: Երկյուղելով բյուզանդական բանակի ներխուժումից՝ թուլակամ և անժառանգ Հովհաննես-Սմբատը 1023 թ-ին Անին մերձակայքով կտակել է Բյուզանդիային: Աշոտ Դ-ի (1040 թ.) և Հովհաննես-Սմբատի (1041 թ.) մահից հետո, երբ Պետրոս Ա Գետադարձ կաթողիկոսն ու Վեստ Սարգիս իշխանը բյուզանդական արքունիքի հարկադրանքով փորձել են հանձնել Անին, հանդիպել են հայրենասեր ուժերի հուժկու դիմադրությանը: Սպարապետ Վահրամ Պահլավունու ջանքերով 1043 թ-ին Հայոց թագավոր է հռչակվել Աշոտ Դ-ի որդին՝ Գագիկ Բ-ն: 1043–44 թթ-ին բյուզանդական զորքերը քանիցս պաշարել են Անին, սակայն հայկական զորքերի և աշխարհազորի դիմադրության շնորհիվ Անին մնացել է անառիկ: Գագիկ Բ-ի ձերբակալումից և Վահրամ Պավլավունու զոհվելուց հետո բյուզանդացիները 1045 թ-ին նվաճել են քաղաքը: 1064 թ-ին Անին գրավել են սելջուկյան թուրքերը: 1072–1199 թթ-ին Շադդադյան ամիրայության տիրապետության (ընդմիջումներով) օրոք քաղաքը կորցրել է արհեստների ու առևտրի կենտրոնի նշանակությունը: 1119 թ-ին Անին ազատագրել են Զաքարյանները և դարձրել իրենց իշխանապետության կենտրոնը: Պատմիչներն այդ ժամանակաշրջանի Անին հիշատակում են «մեծ», «տիեզերական», «քաղաքամայր» և այլ անուններով: Քաղաքը կառավարել է ավագների խորհուրդը՝ քաղաքապետի գլխավորությամբ: Անին արհեստագործության խոշոր կենտրոն էր, որտեղ աննախադեպ զարգացման են հասել մետաղագործությունը, զինագործությունը, ոսկերչությունը, պղնձագործությունը, մանածագործությունը, որմնադրությունը, քարգործությունը և այլ արհեստներ: 1236 թ-ին մոնղոլները գրավեցին Անին: Անեցիների 1249 և 1260 թթ-ի ապստամբությունները դաժանորեն ճնշվել են: XIII–XIV դարերում` մոնղոլների, հետագայում թուրքական ցեղերի ճնշման և ծանր հարկերի հետևանքով անեցիներն ստիպված էին մեծ խմբերով գաղթել Վրաստան, Հարավային Ռուսաստան (Աստրախան, Ղրիմի քաղաքներ), ավելի ուշ՝ Ղրիմից Կոստանդնուպոլիս, Գալիցիա ու Լեհաստան, Դոն գետի ափին հիմնել են Նոր Նախիջևան քաղաքը (այժմ՝ Դոնի Ռոստով քաղաքի շրջագծում): XIV դարի 60-ական թվականներին Անին ավերել են մոնղոլ-թաթարական ցեղերը, XVI–XVIII դարերում ամբողջովին ամայացել է: 1878 թ-ին Անին անցել է Ռուսաստանին, 1920 թ-ին՝ հանձնվել Թուրքիային: Տարբերակում են Անիի քաղաքաշինության պատմության Կամսարականների (IV–VII դարեր), Բագրատունիների (X–XI դարեր), Շադդադյանների (1072–1199 թթ.՝ ընդհատումներով) և Զաքարյանների (XIII դարի 1-ին կես) շրջաններ: Կամսարականների շրջանից պահպանվել են V դարի ամրոցի որձաքարերով կառուցված պարսպի մնացորդները, VII դարի թաղածածկ «պալատական» եկեղեցին և կրկնահարկ մատուռ-տապանատունը: Աշոտ Գ Ողորմածի կառուցած Աշոտաշեն պարիսպներն ամփոփել են ներքնաբերդը և քաղաքը: Սմբատ Բ-ն 989 թ-ին կառուցել է քաղաքի Սմբատաշեն պարիսպները, որոնք տեղ-տեղ զարդարված են բարձրաքանդակներով, խաչքարերով ու արձանագրություններով: Անիի մատույցներում եղել են պաշտպանական ամրոցներ (Տիգնիս, Մաղասաբերդ), կառուցվել մեծաթռիչք քարե կամուրջներ, որոնք բացառիկ էին միջնադարում: Միջնաբերդի բարձրադիր մասում տեղադրված էր արքունի պալատը, որի դահլիճներից պահպանվել է երկար միջանցքը (50 մ): X դարի վերջին Կամսարականների ամրոցը համալրվել է պալատական շենքերով, դարձել նորակառույց Անիի միջնաբերդը: Անին եղել է քաղաքային ճարտարապետության զարգացման նշանավոր կենտրոն: Անիի ճարտարապետության դպրոցը, ձևավորվելով X դարում, որոշակի հետք է թողել նաև եվրոպական և այլ երկրների ճարտարապետության վրա: X դարի վերջին – XI դարի սկզբին ճարտարապետ Տրդատը կառուցել է Մայր տաճարը և Գագկաշենը, որտեղ նրա մշակած սկզբունքները պահպանվել և կիրառվել են նաև XII–XIV դարերում: Անիում կառուցվել են նաև Պարոնի, Սարգսի պալատները, Բախտաղեկի, Տիգրան Հոնենցի, Աղջկաբերդի Փրկչի, Հովվի, Սբ Առաքելոց, Աբուղամրենց Սբ Գրիգոր և այլ եկեղեցիներ: IX–XIII դարերում Անին նաև գիտության կենտրոն էր՝ բազմաթիվ դպրոցներով, գրչատներով: Անիի հռչակավոր բարձրագույն դպրոցում (XI–XIII դարեր) տարբեր ժամանակներում դասավանդել են Գրիգոր Մագիստրոս Պահլավունին, Հովհաննես Սարկավագը, Մխիթար Անեցին և ուրիշներ: Անիի մանրանկարչության դպրոցը գործել է մշակութային աշխույժ միջավայրում. այստեղ գրվել և ընդօրինակվել են ձեռագիր մատյաններ: Մանրանկարչությունն Անիում վերելք է ապրել XIII դարի 1-ին տասնամյակներին: Մեզ են հասել Հովհաննեսի 3 ձեռագրերը, Մարգարեի նկարազարդած «Հաղպատի Ավետարանը» (1211 թ.), գրիչ և մանրանկարիչ Իգնատիոս Հոռոմոսցու «Բագնայրի Ավետարանը» (1232 թ.) և այլն: Անիի մանրանկարչության դպրոցի նշանավոր ձեռագրերից է Աբաս նկարչի հայտնի մատյանը, որի խորանների հեղինակը Իգնատիոսն է: 1298 թ-ին ձեռագիր է ընդօրինակել և ծաղկել Եղբայրիկը, տերունական և ավետարանիչների պատկերները նկարել է Խաչատուրը: Անիից մեզ հասած վերջին ձեռագիրը XV դարի սկզբին գրել է քաղաքի եպիսկոպոս Հովհաննես Ոսկեփորիկը: Անիի հաճախակի ավերումների և անեցիների արտագաղթի հետևանքով բազմաթիվ ձեռագրեր կորել են, սակայն պահպանված փոքրաթիվ մատյաններն անգամ վկայում են բարձր զարգացման հասած մանրանկարչության դպրոցի և մշակույթի մասին: Quote Link to post Share on other sites
Mukik Posted August 23, 2011 Report Share Posted August 23, 2011 я бы песню написала Анин теснем у нор мернем ...мечтаю там побывать насколько это возможно незнаю? Quote Link to post Share on other sites
Nazel Posted August 23, 2011 Report Share Posted August 23, 2011 я бы песню написала Анин теснем у нор мернем ...мечтаю там побывать насколько это возможно незнаю? Quote Link to post Share on other sites
Kars Posted August 27, 2011 Report Share Posted August 27, 2011 а ТУТ другое толкование. Это неправильное мнение - название "Ани" существовало задолго до христианизации Армении. Кроме того, в армянском есть строгая дифференциация между именами «Անի» и (иностранным) «Աննա». Quote Link to post Share on other sites
Kars Posted August 28, 2011 Report Share Posted August 28, 2011 я бы песню написала Анин теснем у нор мернем ...мечтаю там побывать насколько это возможно незнаю? Возможно. Вот, нашa фотография (© Admin & Kars): Quote Link to post Share on other sites
Kars Posted August 28, 2011 Report Share Posted August 28, 2011 Это неправильное мнение - название "Ани" существовало задолго до христианизации Армении. Кроме того, в армянском есть строгая дифференциация между именами «Անի» и (иностранным) «Աննա». Совет ищущим корни имени «Անի»: 1. женское личное имя - нововведение, этому имени наверное чуть больше одного столетия. В честь средневековой столицы Армении - Ани (топонима). Тут всё ясно. 2. топоним (город в Восточной Армении, Ширак), средневековая столица Армении. Изначальное название этого топонима было во множественном числе - Անիք, а не Անի. Об этом свидетельствуют не только самые первые упоминания этого топонима в древнеармянской историографии, но и грамматическая форма падежного склонения (древнеармянский род. падеж - Անեաց, а не Անւոյ). То же самое можно сказать об Ани в Зап. Армении - наверное тезка. Отсюда уже можно делать всякие выводы. На грабаре суффикс мн. числа -ք определял как название этногруппы (народа, племени), так и название страны, или географического топонима, населенного этим этносом. Самый простой пример: древнеармянское слово «Հայք» переводится и как «армяне», и как «Армения» - по контексту. И так далее, примеры можно продолжать до бесконечности. Quote Link to post Share on other sites
Kars Posted August 28, 2011 Report Share Posted August 28, 2011 Самый простой пример: древнеармянское слово «Հայք» переводится и как «армяне», и как «Армения» - по контексту. И так далее, примеры можно продолжать до бесконечности. Սիւնիք / Սիւնեաց (Սյունիք/Սյունյաց) ........................... Quote Link to post Share on other sites
Mukik Posted August 28, 2011 Report Share Posted August 28, 2011 Возможно. Вот, нашa фотография (© Admin & Kars): Как смогу поеду ))обязательно ! Quote Link to post Share on other sites
Nazel Posted July 11, 2015 Report Share Posted July 11, 2015 Какая красота!!! Это Ваши работы? Quote Link to post Share on other sites
Recommended Posts
Join the conversation
You can post now and register later. If you have an account, sign in now to post with your account.