Jump to content

Грузинская поэзия


Recommended Posts

ՇՈԹԱ ՌՈՒՍԹԱՎԵԼԻ

ԸՆՁԵՆԱՎՈՐԸ

XII դար

(Հատված նախերգից)

20

Գովերգել եմ ես սեր անկեղծ և սիրողաց ցեղը վերին,

Դժվար է այդ, լեզուն մարդու հեշտ չի գովում վեհն, անթերին,

Դա երկնային գործ է վսեմ, թռիչք տվող հոգու թևին,

Զրկանք ու ցավ շատ կկրի, դժվար գործին ով հետևի։

21

Խելոքները չեն ընկալում՝ ինչ ասել է սեր աննահանջ.

Սերը կապում լեզուն մարդու, խլացնում է միտք ու ականջ,

Ովքեր մարմինն են ցանկանում՝ շղթայված են կրքերով ցած,

Անգամ եթե չեն շնանում՝ կիրքն է հեռվից լափում նրանց։

22

Սիրահարը, ահա, տեսեք, արաբերեն կոչվում է խենթ,

Քանզի նա խելքն է կորցնում յարից հեռու, յարից անգետ.

Ոմանք, իրոք, ճախրում են վեր ու միանում երկնքի հետ,

Ոմանք ցածում թռվռում են սիրունների շուրջը վետ-վետ։

23

Սիրահարը պետք է լինի տեսքով արև մի գեղատես,

Առատաձեռն, հարուստ, դյուցազն, ազատ, գիտուն, նաև համեստ,

Լեզվով ճարտար, համբերատար, մարտում հաղթող հերոս մի վես.

Ով տերը չէ այս ամենի՝ նա չի կարող կոչվել այդպես։

24

Սերը չքնաղ, խորհրդավոր, իր էությամբ անհաս է միշտ.

Թե նույնացնենք մենք ցանկասեր ու սիրահար՝ չի լինի ճիշտ.

Ծով կա անծիր նրանց միջև, իրոք այնքա՜ն տարբեր են խիստ.

Չշփոթեք նրանց երբեք, լավ ընկալեք միտքը խոսքիս։

25

Անձնվեր է սիրողը միշտ, և ոչ՝ կեղտոտ կրքին գերի,

Նա միշտ վշտոտ ախ է քաշում՝ հեռու է երբ իր սիրելին.

Սիրտը մեկին է լոկ ձոնում, թեկուզ իրեն նա ցավ բերի.

Ատում եմ սերն անսիրտ ու բիրտ, անսեր հպումը շուրթերի։

26

Թող ոչ մեկը այդ վարմունքին չտա սիրո անունը թանկ՝

Այսօր մեկին, վաղն ուրիշին սիրել, լքել անտվայտանք.

Նման է դա անհոգ խաղի, պատանեական ժամանց է խակ.

Նա է սիրողն, ով երկրային տենչը սանձել է ընդունակ։

27

Սիրողն անքուն ցավն իր հոգու ցույց չի տալիս, պահում է խոր.

Չի մոռանում յարին երբեք, փնտրում է կյանք մի մենավոր.

Հեռվում վառվում, հեռվում մարում, մեռնում է նա խելացնոր,

Ահ չի զգում նույնիսկ գահից, լոկ յարի դեմ է գլխիկոր։

28

Ոչ, չի բացում ոչ ոքի մոտ սիրահարն իր գաղտնիքն անլուր,

Չի բարձրացնում ճիչ-աղաղակ, չի պարսավում յարին իզուր,

Սեր չի խաղում ուրիշի հետ, մտքով մնում է միշտ մաքուր.

Իր համար խինդ է համարում յարից կրած ցավերը բյուր։

29

Ո՞ր խելացին կվստահի նրան, ով տա յարի անունն,

Ինքն էլ, յարն էլ կվնասվեն, էլ ինչո՞ւ է այդ բանն անում.

Մեկ է յարին կնեղացնի՝ գովում է, թե վատաբանում.

Ի՞նչ անուն տալ այդ արարքին, երբ նա իր սերն է մոռանում։

30

Ինձ զարմանք է միշտ պատճառում այդ արարքը վատ ու անսիրտ.

Ախ, ինչպե՞ս է լեզվով խոցում մարդ իր պաշտած սիրտն անբասիր.

Թե չի սիրում՝ թող չսիրի, սակայն երբեք չբամբասի.

Վատամարդը վատ խոսքը միշտ հոգուց, սրտից վեր կդասի։

31

Թե սիրածի համար սիրողն արտասվում է, այրվում, վառվում.

Մենանում է, քայլում մոլոր՝ դա սխրանք է լոկ համարվում։

Յարի հետ է մտքով անվերջ, նրա լույսով է լոկ տարվում,

Բայց շրջում է երբ մարդկանց մեջ՝ գաղտնիքը իր չի նշմարվում։

Edited by Romeo
Link to post
Share on other sites
Ռոմեո,

Տերյանի թարգմանությունն է, թե՞ Աբովի:

ՍԱՍ,

այս թարգմանությունը (ամբողջական) Հովհաննես Կարայանինն է: Տպագրված՝ «Մերանի» Թբիլիսի 1983թ. խմբագիր՝ Գ. Էմին:

Գոյություն ունեն բազմաթիվ տողացի, արձակ և գեղարվեստական թարգմանություններ: Առաջին ամբողջական գեղարվեստական թարգմանությունը համարվում է Սարգիսինը(բժիշկ-բանասեր Ստեփան Բարսամյան - 1815-1812): Դպրոցական դասագրքերում տեղ գտած նմուշները վերագրված են նրան, չնայած իսկական հեղինակը Թումանյանն է:

Ահավասիկ՝

Ինչ որ կուտաս, լսե դու ինձ,

Էն ջիբումս ասա ունիմ,

Ինչ որ չիս տա, էն է կորած,

Ինչքան ուզիս պահի ղայիմ: (Սարգիս)

Լավ իմացիր, ինչ որ կըտաս՝

Էն է մենակ, որ դու ունես.

Ինչ որ չես տալ՝ էն է կորած,

Ինչքան էլ որ պինդ պահպանես: (Թումանյան)

Թումանյանը մեծ նպատակ ուներ կատարել ամբողջական թարգմանություն, որը, ցավոք, մնաց նպատակ:

Տերյանը թարգմանել է նախերգանքից 12 տուն, որը համարվում է որպես առավել հաջողված գործ, բայց ափսոս, որ միայն այդքանը:

Որպես նմուշ մեջ բերեմ՝

Նա, որ ուժով ամենազոր հաստատեց երկնի կամարն անհուն,

Շնչեց վերուստ և տվեց շունչ ամեն շնչի տիեզերքում,

Պարգևեց մեզ հողն ու տեր ենք անեզրության այս բազմագույն,

Նա է կարգում երկրում արքա ի պատկեր յուր և յուր հանգույն: (Տերյան)

Իսկ ամենահայտնի անբողջական թարգմանությունը պատկանում է Գևորգ Ասատուրին՝ «Վագրենավոր» - հայպետհրատ, 1937թ, խմբագիրներ՝ Ն. Զարյան, Գ. Սարյան: Այնուհետև 1967թ «Ընձենավոր» - Պարույր Մուրադյանի խմբագրությամբ: (իդեպ, իմ համագյուղացին է Պ. Մ.)

Աբովի թարգմանություններից տեղյակ չեմ:

Link to post
Share on other sites
  • 6 months later...
Seichas nachnutsya spori ob Ashote Rustavelyane... :D

Мне противно все псевдо-националистическое, как, впрочем, надеюсь, и Вам. Жизнь слишком коротка и быстротечна, чтобы расходовать ее на выяснение того, зачем Сталину во время Второй Мировой Войны понадобилось вытаскивать на свет Божий третьеразрядного генерала Багратиона, или был ли наполеоновский маршал Мюрат карабахским армянином. :) Есть множество вещей - и их большинство - которые по сути своей наднациональны. Вы согласны?

Мне очень нравится Николоз Бараташвили. Давайте начнем с него. Итак, - я Вас слушаю...

Edited by Viraboff
Link to post
Share on other sites

Ну вот - стоило заговорить о грузинской поэзии, и наших грузин как ветром сдуло. Джавахкцы - где вы?

Итак, из Бараташвили -

Цвет небесный, синий цвет

Полюбил я с малых лет.

В детстве он мне означал

Синеву иных начал.

И теперь, когда достиг

Я вершины дней своих,

В жертву остальным цветам

Голубого не отдам.

Он прекрасен без прекрас,-

Это цвет любимых глаз,

Это взгляд бездонный твой,

Опаленный синевой.

Это цвет моей мечты,

Это краска высоты,

В этот голубой раствор

Погружен земной простор.

Это легкий переход

В неизвестность от забот

И от плачущих родных

На похоронах твоих,

Это синий негустой

Иней над моей плитой,

Это сизый зимний дым

Мглы над именем моим.

(...)

Edited by Viraboff
Link to post
Share on other sites

Руставели самый настоящий грузин. Он сам пишет, что по произхождению

месх, ето грузинская племя (племя в 12/13 вв. :lol: во какой древний народ).

Link to post
Share on other sites

Саарян джан, древних или молодых народов не бывает. Есть народы, которые помнят себя сравнительно давно, и народы, которые помнят себя сравнительно недавно. И - наша с тобой армянская цивилизация - если сравнивать ее с китайской или иудейской и принять твой саркастический тон - тоже непростительно юна. :)

Ты лучше скажи, как ты относишься к Чавчавадзе или Леонидзе. Тебя будет интереснее читать. Намного. :flower:

Edited by Viraboff
Link to post
Share on other sites

К Чавчавадзе лично я не отношусь никак, мне он неинтересен, "эна, мамули, сарцмуноэба" - я не приемлю такие слоганы... зато ценю Галактиона (Табидзе), Анну Каландадзе, Гиорги Леонидзе... Анна Каландадзе вообще одна из текс редких персонажей, которых мне довелось узнать и полюбить благодаря школьной программе... Только вот с русскими переводами грузинских поэтов у меня тяжко, в основном что читаю - по грузински...

Link to post
Share on other sites

Спасибо, Селтик. Хотя, конечно, мне почему-то нравится Чавчавадзе (верно, оттого, что я не читаю по-грузински, и потому вынужден довольствоваться переводом.)

Утренний подарок - всем - в честь первого дня лета. :)

Что странного, что я пишу стихи?

Ведь в них и чувства в необычном роде,

Я б солнцем быть хотел, чтоб на восходе

Увенчивать лучами гор верхи.

Чтоб мой приход сопровождали птицы

Безумным ликованьем вдалеке,

Чтоб ты была росой, моя царица,

И падала на розы в цветнике.

Чтобы тянулось, как жених к невесте,

К прохладе свежей светлое тепло,

Чтобы существованьем нашим вместе

Кругом все зеленело и цвело.

Любви е понимаю я иначе,

А если ты нашла, что я не прост,

Пусть будет жизнь избитой и ходячей -

Без солнца, без цветов, без птиц и звезд.

Но с этим ты сама в противоречье,

И далеко не так уже проста

Твоя растущая от встречи к встрече

Нечеловеческая красота.

Edited by Viraboff
Link to post
Share on other sites
Ну вот - стоило заговорить о грузинской поэзии, и наших грузин как ветром сдуло. Джавахкцы - где вы?

Итак, из Бараташвили -

Цвет небесный, синий цвет

Полюбил я с малых лет.

В детстве он мне означал

Синеву иных начал.

И теперь, когда достиг

Я вершины дней своих,

В жертву остальным цветам

Голубого не отдам.

Он прекрасен без прекрас,-

Это цвет любимых глаз,

Это взгляд бездонный твой,

Опаленный синевой.

Это цвет моей мечты,

Это краска высоты,

В этот голубой раствор

Погружен земной простор.

Это легкий переход

В неизвестность от забот

И от плачущих родных

На похоронах твоих,

Это синий негустой

Иней над моей плитой,

Это сизый зимний дым

Мглы над именем моим.

(...)

:flower: :flower: :flower:

Link to post
Share on other sites
Вирабов и Ромео, у нас тут есть тема "Шота Руставели". Могу эти темы соединить - хотите? С вашего разрешения, конечно.

http://forum.hayastan.com/index.php?showtopic=4008

Да, Сатеник, пожалуйста. Это было бы логично, не так ли?

Link to post
Share on other sites

Грузию (и грузинок) воспевали все - от Саят-Новы и Овнатана до скромного меня. :rolleyes:

Вот отрывки из Песни о Грузинских Красавицах Нагаша Овнатана, написанной, кажется, в 17 веке -

Тифлис, хвала тебе, хвала!

Твоим красотам не числа!

Любая дочь твоя мила, -

Кому грузинки не понравятся?

Их лица как цветы в саду,

На них взглянуть - с ума сойду,

Хотя сулят они беду -

Кому грузинки не понравятся?

Их брови загнуты дугой,

В глазах чудесный луч такой!

И носят пояс дорогой

Врастана дивные красавицы.

Пройдут как павы - смотришь вслед,

И отрваться силы нет,

От них исходит звездный свет,

Кому грузинки не понравятся?

Одеты в бархат и шелка,

Они взирают свысока,

Свежей, чем зелень цветника

Врастана дивные красавицы.

Link to post
Share on other sites
Джавахкцы - где вы?

Я здесь, Вирабофф... :)

Բարձրագահ Աբուլն ու Մըթին սարեր

Մեջք մեջքի տըված կանգնել վեհափառ,

Իրենց ուսերին, Ջավախքից էլ վեր՝

Բռնած պահում են մի ուրիշ աշխարհ:

Ասում են՝ էնտեղ արծվի նման,

Ծիծղուն, կապուտակ երկնքի ծոցում,

Նստում էր էն սեգ սարերի արքան

Իրեն Փարվանա ճերմակ ամրոցում...

Էլ չեմ հիշում: :(

Link to post
Share on other sites
SAS, hishum es

Ghovim srdis uraxagan

Tiflis qaghaq im patmakan,

Uzh, geghetsiq u annman

Vrastana gyozalnere...

Gusan Sheranits e kartsem?

Келтик,

не Шерам, а Нагаш Овнатан. Вирабофф уже привел перевод этой песни. :yes:

"Вот отрывки из Песни о Грузинских Красавицах Нагаша Овнатана, написанной, кажется, в 17 веке -

Тифлис, хвала тебе, хвала!

Твоим красотам не числа!

Любая дочь твоя мила, -

Кому грузинки не понравятся?

Их лица как цветы в саду,

На них взглянуть - с ума сойду,

Хотя сулят они беду -

Кому грузинки не понравятся?

Их брови загнуты дугой,

В глазах чудесный луч такой!

И носят пояс дорогой

Врастана дивные красавицы.

Пройдут как павы - смотришь вслед,

И отрваться силы нет,

От них исходит звездный свет,

Кому грузинки не понравятся?

Одеты в бархат и шелка,

Они взирают свысока,

Свежей, чем зелень цветника

Врастана дивные красавицы."

Link to post
Share on other sites

Join the conversation

You can post now and register later. If you have an account, sign in now to post with your account.

Guest
Reply to this topic...

×   Pasted as rich text.   Paste as plain text instead

  Only 75 emoji are allowed.

×   Your link has been automatically embedded.   Display as a link instead

×   Your previous content has been restored.   Clear editor

×   You cannot paste images directly. Upload or insert images from URL.

×
×
  • Create New...