Թարգմանություն - Перевод - Translation

[paran]

Hi,

I'm back again.

I'm reading "Եվ Բատրակը Թույլ Տվավ Իրեն..."

The full text is here: http://www.eanc.net/EANC/library/Fiction%5...ace_language=en

My first problem is this sentence:

«Գյուղս ունի ելից և մտից մատյաններ և գրությունները մտնում են և դուրս են գալիս`ինչպես կարգն է»:

I'm assuming that he's talking about what goes in and out of the village in terms of expenditure, but some of the words are confusing me.

Thanks to anyone who can help, also if you can help me with my last post!

[SAS]

«Գյուղս ունի ելից և մտից մատյաններ և գրությունները մտնում են և դուրս են գալիս`ինչպես կարգն է»:

Book for recording incoming and outgoing documents, information.

[paran]

Thanks, SAS! Hope you can help me with the next one as well...

Սրապը կանցելարի մտից (entrance?) մատյանի մեջ մտցրեց և «շրջաբերական միլպետից ամուսնացողների մասին կյանքի մեջ կիրառելու, նաև աղվեսի մորթին թանկ ծախելու մասին», հետո դուրս եկավ, նստեց կանցելարի դռանը:

I have a feeling that once I understand շրջաբերական միլպետ I'll be able to understand (contextualize) the rest of the sentence, which makes no sense to me at all right now.

Thanks!

[Kars]

Book for recording incoming and outgoing documents, information.

Exactly.

It’s a bookkeeping term, Paran. Accountant’s log sheet.

Just like your checking account book: ելից – checks issued, մտից – deposits.

Except in this particular case archaisms are used (grabar): “ելից” is genitive case of the word “ելք” (“out”, in bookkeeping terms), and “մտից” is genitive case of the word “մուտք” (“in”).

[paran]

Thanks, Kars! It makes sense, though I'm beginning to wonder, after rereading parts of the story, whether he's referring to money at all, or whether he's merely talking about "information," about what is happening in the village. I can't make up my mind!

[Kars]

Thanks, SAS! Hope you can help me with the next one as well...

Սրապը կանցելարի մտից (entrance?) մատյանի մեջ մտցրեց և «շրջաբերական միլպետից ամուսնացողների մասին կյանքի մեջ կիրառելու, նաև աղվեսի մորթին թանկ ծախելու մասին», հետո դուրս եկավ, նստեց կանցելարի դռանը:

I have a feeling that once I understand շրջաբերական միլպետ I'll be able to understand (contextualize) the rest of the sentence, which makes no sense to me at all right now.

Thanks!

շրջաբերական - "circulating" or "on-duty"

միլպետ - "միլիցիայի պետ", "chief of police"

[paran]

շրջաբերական - "circulating" or "on-duty"

միլպետ - "միլիցիայի պետ", "chief of police"

Thanks! But I'll be honest: I still don't understand the rest of the sentence in quotations... Is there a way to rewrite it or paraphrase it?

[paran]

Hi there,

I still have a few problems with "Եվ Բատրակը Թույլ Տվավ Իրեն...", including what I have already asked about above.

Here's the next one:

Մանո՛ւշ, պետք ա բոլորն ասես, թե չէ վրադ պրատակոլ կկազմեմ, վերջը դու գիտես:

"I will draw up a protocol on you"?

Edited April 14, 2009 by paran

[SAS]

Պարան,

բատրակ(ռուս.) = մշակ = farm labourer\ hired man:

«Վրադ պրատակոլ(= արձանագրություն) կկազմեմ»՝ սպառնալիք է: Այդ պրատակոլի հիման վրա մարդկանց դեմ դատական գործ էին հարուցում, Սիբիր ուղարկում կամ գնդակահարում:

Edited April 14, 2009 by SAS

[paran]

Thanks, SAS!

Do you think you can help me with the ones below as well? I posted them earlier, but didn't get a response. I'm not sure if anyone saw them.

Here's the next one: it's not so much the individual words that I'm having trouble with, as the grammar/syntax of the sentence.

«կառավարության կողմից եկավ շրջիկ և խոսեց ապահովագրման մասին նաև բուրժուական կողմանից: Ժողովուրդը բոլորը հասկացան միաբերան, կեցցեք դուք միություն»

1) կառավարության կողմից եկավ շրջիկ և խոսեց ապահովագրման մասին նաև բուրժուական կողմանից = (he came) also as a representative of the bourgeois? Or: he also talked about the bourgeois?

2) Ժողովուրդը բոլորը հասկացան միաբերան, կեցցեք դուք միություն = "bravo, you union"? I assume the people are the ones saying this.

Սրապը կանցելարի մտից մատյանի մեջ մտցրեց և «շրջաբերական միլպետից ամուսնացողների մասին կյանքի մեջ կիրառելու, նաև աղվեսի մորթին թանկ ծախելու մասին», հետո դուրս եկավ, նստեց կանցելարի դռանը:

I don't understand the sentence in quotations. Is there a way to rewrite it or paraphrase it?

Edited April 15, 2009 by paran

[SAS]

« խոսեց ապահովագրման մասին նաև բուրժուական կողմանից» = ապահովագրման խնդրի մասին ներկայցրեց նաև բուրժուական տեսակետները:

Չէ՞ որ կառավարության ներկայացուցիչը կոմունիստ էր և հարցը քննարկելով «մարքսիզմ լենինիզմի լույսի տակ», պետք է քննադատեր բուրժուական տեսակետները:

Ժողովուրդը բոլորը հասկացան միաբերան, կեցցեք դուք միություն = Կեցցե խորհրդային միությունը, ինչ ասում են, ժողովուրդը մի մարդու նման հասկանում- ընդունում է:

[paran]

« խոսեց ապահովագրման մասին նաև բուրժուական կողմանից» = ապահովագրման խնդրի մասին ներկայցրեց նաև բուրժուական տեսակետները:

Չէ՞ որ կառավարության ներկայացուցիչը կոմունիստ էր և հարցը քննարկելով «մարքսիզմ լենինիզմի լույսի տակ», պետք է քննադատեր բուրժուական տեսակետները:

Ժողովուրդը բոլորը հասկացան միաբերան, կեցցեք դուք միություն = Կեցցե խորհրդային միությունը, ինչ ասում են, ժողովուրդը մի մարդու նման հասկանում- ընդունում է:

Thank you once again!! It's interesting how the second sentence suddenly becomes comprehensible after understanding the first.

How about this next one? My problem is with the phrase in quotations. I'm not sure I understand what he is saying:

Սրապը կանցելարի մտից մատյանի մեջ մտցրեց և «շրջաբերական միլպետից ամուսնացողների մասին կյանքի մեջ կիրառելու, նաև աղվեսի մորթին թանկ ծախելու մասին», հետո դուրս եկավ, նստեց կանցելարի դռանը:

Edited April 17, 2009 by paran

[SAS]

Պարան, առաջ երբ մարդիկ ամուսնանում էին, ապա կատարում էին պսակի ծես, և տերտերը եկեղեցու «մտից մատյանում» գրանցում էր«աստծո ծառաներ Պարանի և օրիորդ Փառանձեմի» պսակը: Այդ պահից նրանք համարվում էին ամուսիններ:

Բոլշևիկները չեղյալ համարեցին եկեղեցական պսակը և մարդիկ անպայաման իրենց ամուսնանալու փաստը պետք է գրանցեին համապատասխան պետական մարմիններում:Հավանաբար միլպետի շրջաբերականը այդ մասին է եղել:

Ինչ վերաբերում է խորամանկ աղվեսին...Աղվեսի մորթին կարելի է ծախել անմշակ-էժան, կարելի է մշակել ու թանկ ծախել, կանանց համար գլխարկ ու օձիք կարել ու էլ ավելի թանկ ծախել:Երևի այդ մասին է եղել գրված:

Հ.Գ.Մեկ-մեկ նախանձում եմ խորամանկ աղվեսին, որովհետև նրա վերջին հանգրվանը միշտ էլ լինում է... կանանց պարանոցը: :lol:

[paran]

Thank you so much, SAS! I don't know how you do it, but it's making a whole lot more sense now!

Here's the last one for this story:

— Անիրավիդ աղջիկը քաշած պատկեր ա, էլի՛,— մտածեց Սրապը և քայլերն ավելի արագացրեց.

What I got from it was something like: "It's (or She's) the image of a shameless girl."

The girl, who's really a wife, invited the farm-hand (բատրակը) to stay the night with her when her husband was away, supposedly because she felt afraid on her own. The implication is that they had sex, which makes her a shameless girl in the eyes of this particular village. The above comment by Srap is meant to be a comment on her, but I'm having trouble understanding the linguistic subtleties of it.

[SAS]

Պարան,

անգլերեն կարելի՞ է ասել, օրինակ՝ սոսկալի սիրուն աղջիկ= terribly beautiful girl, որ նշանակում է սաստիկ\շատ\անչափ սիրուն աղջիկ : Չէ՞ որ այս terribly և beautiful բառերը կարծես թե իրար հակասում են: Հայերեն կարելի է ասել:

Անիրավիդ աղջիկը քաշած պատկեր ա = Աղջիկը շատ գեղեցիկ է, կարծես թե նկարած լինի:

Այստեղ «անիրավիդ» բառն արտահայտում է զարմանք նաև հիացմունք, որ այդպիսի խեղճ ու կրակ ծնողներից այդքան գեղեցիկ աղջիկ է ծնվել:

Edited April 21, 2009 by SAS

[paran]

Thanks once again, SAS!

Yes, contradictory pairs like "terribly beautiful" work in English as well.

I think I'm getting the implication now. Something like: "The remorseless girl is like a painting." Or not? (We know she's beautiful from an earlier comment by Srap.)

[SAS]

Այո

[paran]

Thanks!

[paran]

Hi,

I'm back, this time with «Մուրոցի «Զրուց»-ը».

The full text is available here: http://www.eanc.net/EANC/library/Fiction%5...ace_language=en

I hope you can help me again with a couple of problems.

The first one is the bit in red:

Հանկարծ ընկերս հարցրեց նրան.

— Մուրո, դու Լենինի անունը լսած կա՞ս...

— Հբա իմա՞լ, — մի քիչ սրտնեղեց նա: — Ես Լենինի զրուց լե գիտեմ...

My understanding is that զրուց (զրույց) in this context means "story."

[SAS]

Հա բա(=հբա) ինչպե՞ս չէ,- մի քիչ սրտնեղեց նա: -Ես Լենինի պատմությունն(առասպել-լեգենդ) էլ գիտեմ...

Մուշ-Ալաշկերտ-Սասունի բարբառով «իմալ» նշանակում է «ինչպես»:

Հ.Գ. Պարան, այս երգը անգիր սովորելուց հետո կարող ես Սասնո բարբառով խոսել:

ՔԵԼԵ ԼԱՈ

Քելե՛, լաո, քելե՛ էրթանք մըր Էրգիր,

Էրթանք էն ձոր, քաղինք մատղաշ խավրծիլ,

Քաղինք, քաղինք, էնինք մըզի դեղ ու ճար

Քելե՛, լաո, քելե՛ էրթանք մըր Էրգիր:

Ամեն թփին կիջնի քաղցրիկ մանանա,

Մեկ-մեկ փշուր ուտինք, մըր սիրտ հովանա,

Սասնա էրգիր մըր աչվու դեմ թող ծովանա,

Քելե՛, լաո, քելե՛ էրթանք մըր էրգիր:

Հոն արոսներ կտուց-կտցի կը երգին,

Ծիծեռնակներ թևիկ-թևիկ կը ծափին,

Քարեր առանց մըզի արցունք կը թափին,

Քելե՛, լաո, քելե՛ էրթանք մըր էրգիր:

Մըր հեր էնտեղ, մըր մեր էնտեղ կը ծաղկին,

Անուշ գիլան, մրմուռ ձենով կը կանչին.

Իմա՞լ կեղնի, իմա՞լ չերթանք մըր Էրգիր,

Քելե՛, լաո, քելե՛ էրթանք մըր Էրգիր:

--------------

Արոս - bustard

Փշուր - կտոր

Լաո - տղա

Խավրծիլ-խավարծիլ - rheum

Մատղաշ- նորահաս-նորածիլ

Գիլան - գայլերը

[paran]

Haha! Cool song! Thanks!

Now, surely, if I have some of the following problems solved as well, I'll become an even better speaker of the Sasun dialect.

Լենին ուռուս էր: Յուր հեր լե չքավոր էր, պապ լե. գնաց կարդալու, էս յան, էն յան, մի հուսումարան ռաստ էկավ, ասավ` չքավոր եմ, ինձի կառնե՞ք, կուզեմ կարդացվոր էղնիմ:

ուռուս = Russian ?

Յուր = his ?

էս յան, էն յան = այստեղ, այնտեղ ? (in other words, he went to different places until he found a college where he asked to be a student)

Did I get some of the above right?

[SAS]

Ճիշտ ես հասկացել, Պարան: Էս յան, էն յան նշանակում է նաև այս կողմ, այն կողմ:

[paran]

Thanks!

Here's another: զմմեն = everything, all of it ?

Թագավոր թախտից կիջնի, թե ինչ տեսել ես, չես տեսել` զմմեն լե պատմի:

[SAS]

Զմմեն = բոլորը\ ամեն ինչ

Թագավոր թախտից կիջնի, թե ինչ տեսել ես, չես տեսել` բոլորն էլ(ամեն ինչ) պատմի:

[SAS]

Պարան, խորհուրդ եմ տալիս զուգահեռ կարդալ նաև Վահան Թոթովենցի «Կյանքը հին հռովմեական ճանապարհի վրա» վեպը:

Ահա հղումը

Մայրս գնում է գոմ՝ կովը կթելու։

Գնում է և երկար ժամանակ չի վերադառնում։

— Քա՜, աղջի՜, հարսն ի՞նչ եղավ,— հանկարծ բացականչում է հորաքույրս,— գոմ գնաց ու չեկավ։

Վազում են գոմ, տեսնում են մորս՝ կովի մոտ նստած, գրկում՝ մի կապուտաչյա երեխա։

Այդ երեխան ես էի։

* * *

Մայրիկս ինձ գրկել էր, կանգնել կտուրի վրա և կանչում էր․

— Լուսինկա՛ պապա, լուսինկա՛ պապա, եկո՛, էս չար տղան տա՜ր․․․

Ես նայեցի մորս կանչած ուղղությամբ և տեսա լուսինը, որ մանիշակագույն մթնաշաղում, մուգ֊կապույտ լեռան վրա նստել էր։ Այնքա՜ն մեծ էր այդ լուսինը։ Դրանից հետո ես երբեք չտեսա այդքան մեծ լուսին։ Նայելով և հրճվելով նրա բոցագույն փայլից՝ մի ձեռքով բռնեցի մայրիկիս մազերը, կախվեցի առաջ— ուզում էի ավելի մոտ լինել լուսնին— և մյուս ձեռքով ե՛ս էլ սկսեցի կանչել։ Մայրիկս նայեց ինձ և հանկարծ սեղմեց ինձ կրծքին՝ այնպե՜ս պինդ, այնպե՜ս գորովալից։ Թեև ես կորցրի լուսինը, բայց դուրեկան էր ինձ համար մորս սեղմում ը, ինձ դուր էր գալիս մորս բուրումը։

Առաջին անգամն էր, որ ես այդքան բարձրից դիտում էի շրջապատը— ընդարձակ և զմրուխտյա մի դաշտ՝ կապույտ լեռների շղթայով երիզված։ Մայրիկիս թևի վրա նստած՝ մի ձեռքով բռնած մորս մազերը, ես ինձ նետում էի առաջ, ուզում էի թռչել դեպի զմրուխտյա դաշտերը․ ինձ այնպես էր թվում, որ եթե մայրիկս թողնի՝ ես պիտի կարողանամ ցատկել դիմացի կտուրը և այդ կտուրից էլ դեպի դաշտը։ Հարևան կտուրը բարձրացավ մի կին և, տեսնելով լիալուսինը, խաչակնքեց և մեզ դառնալով՝ ասաց․

— Չոճուխը տեներն ես հաներ․․․(*)

— Հա՛․․․

— Քա՜, ինչքա՜ն գիրցեր է, աչք չիտամ․․․

Մայրիկս քնքուշ կշմտեց իմ ամենափափուկ տեղը։

Ես այլևս չլսեցի, թե ինչ խոսեցին, ինձ հափշտակել էր ընդարձակ և անդորր տարածությունը։ Դաշտում իմ աչքին խփում էին մինարեները և կաղամախիները, երկուսն էլ դեպի երկինքն էին թռչում, երկուսն էլ օրորվում էին մթնշաղում։ Կտուրից ես սկսեցի տեսնել և տները, հենց առաջին անգամ տեսա մեր տունը։ Մինչև այդ ինձ միայն փողոցի դուռն էին հանում կամ շատ֊շատ լուսամուտի առաջ, կանգնած բռնում էին, որ դիտեմ, ես տեսել էի մեր դիմացի տունը և նրա ձևը, մեր տունը դեռ չէի տեսել․ չէի տեսել այնպիսի կետից, որ կարողանայի ամբողջականապես ըմբռնել նրա ձևը։ Երբ մ այրիկս ինձ տարավ կտուրի մյուս ծայրը, ես ներքև նայեցի և տեսա մեր պարտեզը․ տեսա ավազանը, որ փոքրացել էր, տեսա Գոգոյին, որ ծաղիկներն էր ջրում, նա էլ կարճացել էր, թփերը, մեծ ծառերն անգամ թզուկացել էին։ Դարձա մայրիկիս զարմացած, մայրիկս չէր փոքրացել։

Մթնշաղի մանիշակագույն մշուշում սուրում էին ծիծեռնակներ, բյուրավոր ծիծեռնակներ, որոնցից ոմանք իմ գլխի վրայով, շատ մոտիկից, սուր ճիչ արձակելով՝ անցնում էին։ Երբ ես հետևում էի նրանցից մեկնումեկի թռիչքին և պատկերացնում էի նրա թռիչքի գիծը իբրև թել, իմ առաջ դիզվում էր խառնված թելի մի կույտ։

Մայրիկիս գրկում ես այնքան խաղացի և թռչելու փորձեր արի, որ հոգնեցի, փաթաթվեցի մայրիկիս վզով, կամաց֊կամաց գլուխս կախվեց ստինքների վրա, շրթներս հպան նրա ջերմ պտուկներին։ Միայն առավոտյան աչքերս բացի։ Արև էր։ Մայրիկս քնած էր, կուրծքը բաց։ Վեր կացա, մոտեցա նրան, գլուխս թաղեցի նրա կրծքի մեջ։ Մայրիկս, առանց աչքերը բանալու, մի թևով պինդ գրկեց ինձ։

---------------------------------------

(*) Երեխային զով օդի ես հանել