Բայց մենք ցանկանում էինք պարզել թե ինչ միտումներ են, որ գրաքննություն են կիրառում և ում դեմ: Երազները, գուցե նաև մարդու ողջ կյանքը հասկանալու համար հիմնարար նշանակություն ունեցող այս հարցին հեշտ կլինի պատասխանել, եթե կրկին անգամ դիտենք երազների այն շարքը , որը մեկնաբանել ենք: Գրաքննություն կիրառող միտումները նրանք են, որոնք երազ տեսնողի կողմից արթուն վիճակում ընդունվում են , որոնք նա իրենն է համարում: Վստահ եղեք, որ երբ մերժում եք ընդունել ձեր սեփական երազներից մեկի ճիշտ մեկնաբանությունը, ապա այդպես եք վարվրում այն նույն դրդրապատճառներից ելնելով, որոնք էլ հենց գրաքննություն են կիրառում, աղճատում են երազները և մեկնաբանության անհրաժեշտություն են ծնում: Հիշեցեք մեր 50-ամյա տիկնոջ երազը: Առանց մեկնաբանության նա իր այդ երազը զզվելի է համարում, սակայն էլ ավելի կզայրանար, եթե նրան տիկին Ֆոն Հուգ_Հելմատը մեկնաբանելու համար անհարժեշտ ինչ-որ բաներ հաղորդեր, և հենց այդ դատապարտումն է պատճառը, որ երազում ամենից անվայելուչ տեղերը փոխարինվել են քրթմնջոցով:
Սակայն այն միտումները, որոնց դեմ ուղղված է երազի գրաքննությունը, սկզբում պետք է նկարագրել այդ " հիմնարկության" ( ինստանցիայի, ատյանի) դիրքերից: Այսպիսի մոտեցման դեպքում , կարելի է ասել, որ դրանք ամբողջապես մերժելի դրույթ ունեն, բարոյագիտական, գեղագիտական և սոցիալական տեսակետներից անվայելուչ են, դրանք այնպիսի երևույթներ են , որոնց մասին կամ չես համարձակվում մտածել կամ մտածում ես զզվանքով: Գրաքննության ենթարկված և երազում աղճատված ձևով դրսևորվող ցանկությունները ամենից առաջ անսահման ու անզուսպ եսասիրության արտահայտություններ են : Եվ իսկապես ցանկացած երազում հանդես է գալիս երազ տեսնողի ես-ը և գլխավոր դերակատարն է դառնում նույնիսկ այն ժամանակ, երբ բացահայտ բովանդակության մեջ խնամքով թաքցրած է: Երազի այդ " sacro egoismo"-ն* ( Լատ.- սրբազան եսասաիրություն), անկասկած կապնված է քնելու դիրքորոշման հետ, որի էությունը ողջ արտաքին աշխարհի նկատմամբ հետաքրքրության թուլացումն է:
Բարոյական բոլոր կապերից ազատված ես-ը ընդառաջ է գնում բոլոր սեռական մղումներին, այդ թվում նրանց , որոնք վաղուց արդեն դատապարտված են մեր գեղագիտական դաստիարակության կողմից և հակասում են բարոյական բոլոր սահմանափակվող պահանջներին: Հաճույքին հասնելու ձգտումը՝ լիբիդոն, ինչպես մենք ենք անվանում, իր օբյեկտները ընտրում է անարգել կերպով և արգելվածները՝ առավել մեծ հաճույքով, ոչ միայն ուրիշի կնոջը, այլև ամենից առաջ արյունապղծական ( ինցեստուոզ), մարդկային հանրության կողմից սրբագործված օբյեկտներին՝ տղամարդու դեպքում՝ մորն ու քույրերին, կնոջ դեպքում՝ հորն ու եղբորը ( մեր 50-ամյա տիկնոջ երազը նույնպես արյունապղծական էր, նրա լիբիդոն անգիտակցաբար ուղղված էր իր որդուն): Այդ ցանկասիրությունը, որ թվում է հեռու է մարդու բնությունից, իրականում բավականին ուժեղ է երազներ առաջ բերելու համար: Ատելությունը նույնպես կարող է դրսևորվել առանց սահման ճանաչելու: Բացառիկ երևույթներ չեն նաև ամենամոտ, կյանքում առավել սիրված մարդկանց ՝ ծնողների, եղբայրների ու քույրերի, ամուսնու ու հարազատ երեխաների դեմ ուղղված վրեժի ու մահվան ցանուկությունները: թվում է, թե գրաքննության կողմից արգելված այս ցանկությունները ելնում են իրական դժոխքից: Արթուն վիճակում մեկնաբանելուց հետո մենք հասկանում ենք, որ դրանց դեմ ուղղված ոչ մի գրաքննություն բավականաչափ խիստ չէ:
Բայց այդ սարսափելի բովանդակության համար իրեն՝ երազին, մեղավոր մի´ համարեք: Մի´ մոռացեք , որ այն ունի անվնաս, ավելին՝ օգտակար, քնի խանգարումները կանխելու ֆունկցիա: Նման ստորությունը երազի էությանը չի վերաբերում: Չէ՞ որ դուք գիտեք նաև, որ կան երազներ, որոնք, պետք է ընդունել արտահյտում են արդարացված ցանկություններ և ստիպողական մարմնային պահանջմունքներ: Դրանցում աղճատումներ գրեթե չունեն և կարող են իրենց ֆունկցիաները կատարել առանց ես-ի գեղագիտական ու բարոյական միտումները վտանգի ենթարկելու: Նկաի ունեցեք նաև այն, որ երազային աղճատումները պայմանավորված են երկու գործոններով: Մի կողմից դրանք ավելի մեծ են, որքան ուժեղ է գրաքննության կողմից արգելված ցանկությունը, և մյուս կողմից, նաև նրանով, թե այդ նույն ժամանակ որքան խիստ են գրաքննության պահանջները: Ահա թե ինչու ջահել և շատ խիստ դաստիարակություն ստացած խստաբարո մի աղջիկ կարող է անողոք գրաքննության օգնությամբ այնպես աղճատել երազներ հարուցող գրգռիչները, որոնք մենք՝ բժիշկներս, համարում ենք ընդունելի ու անվնաս սեռական ցանկություններ, որոնք ինքը մի տասնամյակ անց նույն կերպ է գնահատելու:
Ի դեպ դեռ շատ վաղ է մեր մեկնաբանության արդյունքների կապակցությամբ վրդովմունք արտահայտել: Ես կարծում եմ , որ մենք դեռ բավականաչափ ճիշտ չենք հասկանում: Ամենից առաջ մեր խնդիրն է պաշտպանել դրանք որոշակի հարձակվողներից: Դրա համար հենարան գտնելը բոլորովին էլ դժվար չէ: Երազների մեր մեկնաբանությունը կատարվել են նախօրոք դրսևորված ենտ(ադրությունների հիման վրա , ըստ որոնց՝ երազն ընդանրապես իմաստ ունի, որ ինչ-որ ժամանակահատվածում անգիտակցակն հոգեկան երևույթներ կան ոչ միայն հիպնոսի, այլև բնականոն քնի ժամանակ , և, վերջապես որ երազի կապակցությամբ հոգեվերլուծության ընթացքում առաջ եկող բոլոր մտքերը պատճառականորեն պայմանավորված են : Եթե մենք այդ նախադրյալների հիման վրա երազների իմաստի վերաբերյալ հավանական արդյունքների ենք հասել, ապա ամենայն իրավունքով կարող ենք եզրակացնել, որ այդ նախնական ենթադրությունները ճիշտ են: Բայց ի՞նչ անել, եթե այդ արդյունքները այնպիսին են , ինչպիսին քիչ առաջ իմ կողմից ներկայացվածները: Այդ դեպքում կարելի էր ասել, որ դրանք անհնարին, անիմաստ, առնվազն չապազանց անհավանական արդյունքներ են, այնպես որ, նախնական ենթադրություններում նույնպես ինչ-որ սխալ կա: Կամ երազը հոգեկան երևույթ չէ, կամ բնականոն վիճակում անգիտակցական ոչինչ չկա, կամ էլ մեր մեթոդը ինչ-որ թերություն ունի: Արդյո՞ք այսպես համարելը ավելի հաճելի չէ, քան այն բոլոր նողկալիությունները, որ մենք, ինչպես կարծում ենք, հայտնաբերել ենք մեր ենթադրությունների հիման վրա:
Եվ մեկը, և´ մյուսը թե պարզ է թե հաճելի , բայց դրա հետևանքով ոչ անպայմանորեն ճիշտ: Մի քիչ էլ համբերենք , հարցը դեռևս վճռելու համար պատրաստ չէ:Ամենից առաջ մենք կարող ենք ուժեղացնել երազներին տված մեր մեկնաբանությունների քննադատությունը: Այն, որ դրանց արդյունքները այնքան տհաճ ու ոչ ախորժալի են , դեռևս ամենավատթարը չէ: Ավելի ուժեղ փաստարկ է այն, որ երազ տեսնողները ամենայն վճռականությամբ ու հիմնավոր կերպով մերժում են այն եզրակացությունները, որոնց մենք հանգում ենք նրանց երազները մեկնաբանելու ճանապարհով: "Ինչպե՞ս,_ հարցնում է նրանցից մեկը,_ երազի հիման վրա Դուք ուզում եք ապացուցել, որ ես ափսոսո՞ւմ եմ այն դրամը, որ ծախսում եմ քրոջս օժտի և եղբորս կրթության տալու համար, ես կյանքում այլ հետաքրքրություն չèունեմ, բացի նրանց առջև իմ պարտականությունները կատարելուց, ես որպես նրանցից ավագը, այսպես եմ խոստացել իմ հանգուցյալ մորը": Կամ երազ տեսնող մի կին ասում է. " Ես իմ ամուսնու մա՞հն եմ ցանկանում: Բայց չէ՞ որ դա զայրացուցիչ հիմարություն է: Եվ ոչ միայն այն պատճառով, որ մենք երջանիկ ամուսիններ ենք, Դուք դրան գուցե չհավատաք, այլ այն պատճառով, որ նրա մահն ինձ կզրկեր այն ամենից հանուն ինչի ես ապրում եմ աշխարհում": Կամ մի երրորդ անձ այսպես առարկեց. "Ես իմ քրոջ հանդեպ զգայական ցանկություննե՞ր եմ տածում: Դա ծիծաղելի է, ես նրա վրա բոլորովին ուշադրություն չեմ դարձնում: Մեր հարաբերությունները շատ վատ են, և ես տարիներից ի վեր նրա հետ բառ չեմ փոխանակել": Մենք գուցե կարող եինք չանհանգստանալ, քանի դեռ այդ անձիք չէին հաստատում կամ ժխտում էին իրենց վերագրվող միտումները: Մենք կարող էինք ասել, որ դրանք բաներ են, որ կան նրանց մեջ, բայց նրանք տեղյակ չեն: Բայց երբ նրանք իրենց մեջ զգում են վերագրվող ցանկությունների ճիշտ հակառակ ցանկությունների առարկությունը և դրանց գոյությունը կարողանում են ապացուցել իրենց ապրելակերպով, ապա այս պարագան մեզ արդեն պետք է մտահոգի: Արդյո՞ք ժամանակ չէ երազի մեկնաբանության այս ամբողջ աշխատանքը դեն նետել, երբ տեսնում ենք, որ նրա արդյունքները անհեթեթության են հանգեցնում:
շարունակելի
